پتاسیم یدید یک ترکیب شیمیایی با فرمول KI است. این ترکیب یک نمک معدنی سفید رنگ است که به راحتی در آب حل می شود. یدید پتاسیم به عنوان یک میکرومغذی ضروری برای انسان و حیوانات محسوب می شود.
پتاسیم یدید با نام‌های تجاری و آزمایشگاهی مثل یدید پتاسیم، پتاسیم یدید، یدور پتاسیم، پتاسیم یداید،کالیم یدید، پتید، پودر سفید رنگ و knollide، Thyroshield، ThyroSafe، SSKI، iOSAT شناخته می‌شود.
خرید پتاسیم یدید
برای خرید آنلاین پتاسیم یدید با بهترین قیمت و تضمین کیفیت از بهترین برندهای موجود بازار از فروشگاه معتبر ای‌آز بازدید نمائید
در میان مشکلاتی که برای بدن ممکن است پیش بیاید، مسائل مرتبط با غده تیروئید اغلب جایگاه منحصر به فردی پیدا می‌کنند. از آنجا که این غده وظایف مدیریتی فراوانی در خصوص متابولیسم بدن، کنترل ضربان قلب و دمای کلی اندام ها دارد هر گونه بیماری مرتبط با آن به شدت جدی گرفته می‌شود. برخی از این بیماری ها نیز رابطه نزدیکی با یک عنصر هالوژنی پیدا می‌کنند.
یکی از دلایل اصلی استفاده از نمک یددار تأمین ید لازم برای کارکرد صحیح این غده است. با این وجود در مواقعی که در این قسمت از بدن به خاطر قرارگیری در معرض مواد شیمیایی یا تغذیه غلط با مشکل روبرو می‌شوید، اغلب داروهایی تجویز می‌شوند که می‌توان به کمک آنها به عملکرد صحیح تیروئید کمک کرد. ماده شیمیایی اصلی بسیاری از این داروها نیز پتاسیم یدید است که در این مطلب از ای‌آز تلاش می‌کنیم آن را بیشتر به شما معرفی کنیم.
فهرست مطالب
پیشینه مصرف پتاسیم یدید
مصرف یدید پتاسیم به عنوان یک مکمل غذایی برای پیشگیری از کمبود ید، قدمتی طولانی دارد. اولین بار در سال 1811، یک دانشمند سوئدی به نام یوهان گوستاو دریفلر، اثرات مثبت یدید پتاسیم بر تیروئید را کشف کرد.
در سال 1905، دولت ژاپن شروع به افزودن یدید پتاسیم به نمک خوراکی کرد. این اقدام به سرعت باعث کاهش میزان کمبود ید در ژاپن شد.
در سال 1924، سازمان بهداشت جهانی (WHO) افزودن یدید پتاسیم به نمک خوراکی را به عنوان یک روش موثر برای پیشگیری از کمبود ید توصیه کرد.
امروزه، افزودن یدید پتاسیم به نمک خوراکی در بیش از 130 کشور جهان انجام می شود. این اقدام یکی از موثرترین اقداماتی است که برای پیشگیری از کمبود ید در جمعیت انجام شده است.
در ایران، افزودن یدید پتاسیم به نمک خوراکی از سال 1349 آغاز شد. این اقدام باعث کاهش میزان کمبود ید در ایران شده است.
در سال 1397، سازمان غذا و داروی ایران، میزان یدید پتاسیم اضافه شده به نمک خوراکی را از 10 میکروگرم در هر گرم به 15 میکروگرم در هر گرم افزایش داد. این اقدام به منظور افزایش اثربخشی پیشگیری از کمبود ید در جمعیت انجام شد.
ساختار پتاسیم یدید (ساختار KI)
یدید پتاسیم یک ترکیب یونی است که از کاتیون پتاسیم (+K) و آنیون ید (-I) تشکیل شده است. ساختار این ترکیب به صورت زیر است:
K+
I-
در این ساختار، یون پتاسیم یک کاتیون تک بار مثبت است که در مرکز شبکه قرار دارد. یون ید یک آنیون تک بار منفی است که به دور کاتیون پتاسیم می چرخد.
فاصله بین یون های پتاسیم و ید در یدید پتاسیم حدود 3.63 آنگستروم است. این فاصله از طریق پیوند یونی بین یون های پتاسیم و ید ایجاد می شود.
یدید پتاسیم یک ترکیب کریستالی است. شبکه کریستالی این ترکیب از بلورهای مکعبی تشکیل شده است.
چگونگی تولید پتاسیم یدید
پتاسیم یدید به دو روش صنعتی و آزمایشگاهی تولید می شود.
1.روش صنعتی
در روش صنعتی، پتاسیم یدید از واکنش ید با هیدروکسید پتاسیم تولید می شود. این واکنش به صورت زیر انجام می شود:
I2 + 2 KOH → 2 KI + H2O
در این واکنش، ید جامد با محلول آبی هیدروکسید پتاسیم واکنش داده و پتاسیم یدید و آب تولید می کند.
2.روش آزمایشگاهی
در روش آزمایشگاهی، پتاسیم یدید از واکنش ید با هیدروکلریک اسید تولید می شود. این واکنش به صورت زیر انجام می شود:
I2 + 2 HCl → 2 KI + Cl2
در این واکنش، ید جامد با محلول آبی هیدروکلریک اسید واکنش داده و پتاسیم یدید و کلر تولید می کند.
مزایای پتاسیم یدید برای سلامتی
مزایای یدید پتاسیم برای سلامتی عبارتند از:
- #1پیشگیری از کمبود ید: کمبود ید یک مشکل جهانی است که می تواند باعث مشکلات مختلفی از جمله عقب ماندگی ذهنی، ناتوانی های یادگیری و اختلال در رشد و نمو شود. افزودن یدید پتاسیم به نمک خوراکی یکی از موثرترین راه ها برای پیشگیری از کمبود ید در جمعیت است.
- #2بهبود عملکرد تیروئید: یدید پتاسیم برای تولید هورمون های تیروئید ضروری است. کمبود یدید می تواند باعث اختلال در عملکرد تیروئید شود.
- #3پیشگیری از گواتر: گواتر یک بیماری است که در آن غده تیروئید بزرگ می شود. کمبود یدید یکی از عوامل اصلی ابتلا به گواتر است.
- #4کاهش خطر سرطان تیروئید: برخی مطالعات نشان داده اند که مصرف یدید پتاسیم ممکن است خطر ابتلا به سرطان تیروئید را کاهش دهد.
خصوصیات فیزیکی و شیمیایی پتاسیم یدید
| مشخصه | مقدار |
|---|---|
| فرمول شیمیایی | KI |
| نام علمی | پتاسیم یدید |
| جرم مولی | 166.002 گرم بر مول |
| ظاهر | پودر کریستالی سفید رنگ |
| pH | 6.9 |
| حلالیت در آب | 130 گرم در 100 میلی لیتر آب |
| دمای ذوب | 671 درجه سانتیگراد |
| دمای جوش | 1330 درجه سانتیگراد |
| چگالیش | 3.12 گرم بر سانتی متر مکعب |
پتاسیم یدید در آب، هیدروکسید سدیم، اتانول، متانول، استون و گلیسرول حل می‌شود.
پتاسیم یدات با یدید پتاسیم در حضور اسید قوی مانند اسید سولفوریک سولفات پتاسیم ، ید و آب ترکیب می شود.
KIO3 + 5KI + 3H2SO4 → 3K2SO4 + 3H2O + 3I2
در این واکنش، یدات پتاسیم با یدید پتاسیم واکنش داده و یون های پتاسیم، یون های سولفات، مولکول های آب و مولکول های ید تولید می کند.
یدات پتاسیم با نیترات نقره واکنش می دهد و یدات نقره و نیترات پتاسیم ایجاد می کند. واکنش شیمیایی در زیر آورده شده است.
KIO3 + AgNO3 → AgIO3 + KNO3
در این واکنش، یدات پتاسیم با نیترات نقره واکنش داده و یون های نقره، یون های یدات و مولکول های نیترات تولید می کند.
کاربردهای پتاسیم یدید
یدید پتاسیم دارای کاربردهای مختلفی است. از جمله کاربردهای یدید پتاسیم می توان به موارد زیر اشاره کرد:
مکمل غذایی
پتاسیم یدید به عنوان یک مکمل غذایی برای پیشگیری از کمبود ید استفاده می شود. کمبود ید می تواند باعث مشکلات مختلفی از جمله اختلال در عملکرد تیروئید، عقب ماندگی ذهنی و ناتوانی های یادگیری شود.
مقدار مصرف پتاسیم یدید به سن، جنسیت و وضعیت سلامتی فرد بستگی دارد. مقدار مصرف معمول پتاسیم یدید برای پیشگیری از کمبود ید در بزرگسالان 150 میکروگرم در روز است.
داروسازی
پتاسیم یدید در تولید برخی داروها از جمله داروهای درمان کم کاری تیروئید، داروهای ضدانعقاد خون و داروهای ضدعفونی کننده کاربرد دارد.
داروهای درمان کم کاری تیروئید: پتاسیم یدید در درمان کم کاری تیروئید استفاده می شود. کم کاری تیروئید زمانی رخ می دهد که غده تیروئید به اندازه کافی هورمون تیروئید تولید نمی کند. هورمون تیروئید برای رشد و نمو طبیعی بدن ضروری است.
داروهای ضدانعقاد خون: پتاسیم یدید در تولید داروهای ضدانعقاد خون مانند وارفارین استفاده می شود. داروهای ضدانعقاد خون برای جلوگیری از لخته شدن خون استفاده می شوند.
داروهای ضدعفونی کننده: پتاسیم یدید به عنوان یک ضدعفونی کننده برای درمان عفونت های پوستی و چشمی استفاده می شود.
کشاورزی
پتاسیم یدید به عنوان یک کود شیمیایی برای تامین ید مورد نیاز گیاهان استفاده می شود. ید برای رشد و نمو گیاهان ضروری است. ید برای تولید کلروفیل، یک ماده ضروری برای فتوسنتز، مورد نیاز است.
صنایع شیمیایی
پتاسیم یدید در تولید برخی مواد شیمیایی از جمله اسید یدوفریک، یدات پتاسیم و یدوگول کاربرد دارد.
اسید یدوفریک: اسید یدوفریک یک اسید قوی است که در تولید داروها، مواد شوینده و سایر محصولات استفاده می شود.
یدات پتاسیم: یدات پتاسیم یک ماده شیمیایی است که در تولید مواد شوینده، رنگ ها و سایر محصولات استفاده می شود.
یدوگول: یدوگول یک ماده شیمیایی است که برای ضدعفونی کردن استفاده می شود.
عوارض و خطرات پتاسیم یدید
یدید پتاسیم یک ماده شیمیایی سمی است. در صورت استفاده بیش از حد، می تواند باعث مسمومیت شود.
عوارض جانبی شایع پتاسیم یدید شامل استفراغ ، اسهال ، درد شکم ، بثورات و تورم غدد بزاقی است. سایر عوارض جانبی شامل واکنش های آلرژیک ، سردرد ، گواتر و افسردگی است.در حالی که استفاده در دوران بارداری ممکن است به نوزاد آسیب برساند،استفاده از آن هنوز در مواقع اضطراری انتشار تشعشعات توصیه می شود. یدید پتاسیم حداقل از سال 1820 از نظر پزشکی مورد استفاده قرار گرفته است و به عنوان یک داروی عمومی و بدون نسخه در دسترس عموم قرار دارد.
نگهداری و بسته‌بندی صحیح پتاسیم یدید
پتاسیم یدید باید در یک محل خنک و خشک و دور از دسترس کودکان نگهداری شود. دمای مناسب برای نگهداری پتاسیم یدید بین 10 تا 25 درجه سانتیگراد است. پتاسیم یدید را در معرض رطوبت و نور مستقیم خورشید قرار ندهید. نور مستقیم میتواند باعث زرد شدن یدید پتاسیم شود که بدلیل تشکیل ید مولکولی است.
پتاسیم یدید باید در ظروف محکم و مقاوم در برابر نفوذ هوا و رطوبت بسته‌بندی شود. این ظروف باید دارای برچسب مناسب باشند که اطلاعات زیر را در بر داشته باشد:نام ماده،فرمول شیمیایی،تاریخ تولید،تاریخ انقضا،هشدارهای ایمنی
در آزمایشگاه، پتاسیم یدید باید در ظروف شیشه‌ای یا پلاستیکی مقاوم در برابر مواد شیمیایی بسته‌بندی شود. این ظروف باید دارای درب محکم باشند تا از نشت پتاسیم یدید جلوگیری شود.
پتاسیم یدید ممکن است به شدت با مواد اکسنده مانند کلرات‌ها، برومات‌ها، پرکلریک اسید واکنش نشان دهد و باعث تشکیل ید مولکولی شود. از نگهداری این ماده در کنار ترکیبات فوق خودداری نمایید.
معمولا پتاسیم یدید به چه مواد خوراکی اضافه می شود؟
یدید پتاسیم معمولاً به نمک خوراکی اضافه می شود. این کار برای جلوگیری از کمبود ید در جمعیت انجام می شود. ید یک ماده معدنی ضروری برای بدن است که برای تولید هورمون های تیروئید مورد نیاز است. کمبود ید می تواند باعث مشکلات مختلفی از جمله عقب ماندگی ذهنی، ناتوانی های یادگیری و اختلال در رشد و نمو شود.
در برخی کشورها، یدید پتاسیم به شیر خشک و غذاهای کودک نیز اضافه می شود. این کار برای اطمینان از دریافت ید کافی توسط نوزادان و کودکان انجام می شود.
یدید پتاسیم همچنین به برخی از غذاهای دریایی و غلات نیز اضافه می شود. این کار برای افزایش محتوای ید این غذاها انجام می شود.
در برخی موارد، یدید پتاسیم به عنوان یک مکمل غذایی نیز استفاده می شود. این کار برای افراد مبتلا به کمبود ید یا افرادی که در معرض خطر کمبود ید هستند، انجام می شود.
میزان یدید پتاسیم اضافه شده به مواد خوراکی متفاوت است. میزان این ماده در نمک خوراکی معمولاً 15 میکروگرم در هر گرم است. میزان یدید پتاسیم اضافه شده به شیر خشک و غذاهای کودک معمولاً 150 میکروگرم در هر لیتر است. میزان یدید پتاسیم اضافه شده به برخی از غذاهای دریایی و غلات معمولاً 100 تا 200 میکروگرم در هر 100 گرم است.
نکات ایمنی کار با پتاسیم یدید
در صورت استفاده از غلظت بیش از حد آن، حتما از دستکش و عینک استفاده کنید. برخورد آن با پوست دست باعث ایجاد سوزش و حساسیت های پوستی خواهد شد. اگر با پوست دست برخورد کرد، ابتدا فورا آن قسمت را با آب شست و شو دهید و سپس به پزشک مراجعه کنید. در هنگام کار با پتاسیم یدید، ممکن است در معرض سمیت پتاسیم یا یدیسم قرار گیرید.
بازار جهانی پتاسیم یدید
بازار جهانی پتاسیم یدید در سال 2022 ارزشی بالغ بر 2.5 میلیارد دلار داشت. انتظار می رود این بازار تا سال 2027 با نرخ رشد سالانه ترکیبی (CAGR) 5.2 درصد به ارزش 3.4 میلیارد دلار برسد.
افزایش آگاهی در مورد اهمیت ید برای سلامتی، باعث افزایش تقاضا برای پتاسیم یدید به عنوان یک مکمل غذایی برای پیشگیری از کمبود ید شده است.
یدید پتاسیم در صنایع مختلف از جمله داروسازی، کشاورزی و صنایع شیمیایی کاربرد دارد. افزایش استفاده از یدید پتاسیم در صنایع مختلف، باعث افزایش تقاضا برای این ماده شده است.
چین بزرگترین تولید کننده و مصرف کننده پتاسیم یدید در جهان است. در سال 2022، چین سهم 35 درصدی از بازار جهانی پتاسیم یدید را به خود اختصاص داد. سایر تولیدکنندگان عمده پتاسیم یدید عبارتند از:هند،ژاپن،ایالات متحده،کانادا
