اسیدفسفریک اسیدی معدنی،ضعیف،بی بو،بی رنگ،خورنده،غیر سمی و غیر فرار است که به اورتو فسفریک اسید نیز معروف است. اسید فسفریک خالص در دمای اتاق جامد است. این اسید به صورت محلول آبی 85 درصد در بازار به فروش می رسد. پس از اسید سولفوریک بیشترین تولید و مصرف جهان را دارد. اسید فسفریک و فسفات ها در بیوشیمی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار هستند و برای زندگی ضروری هستند. اسید فسفریک موجود در نوشابه ها باعث پوسیدگی دندان و سنگ کلیه می شود.
این اسید، از اسیدهای مانند اسید سولفوریک و اسید هیدروکلریک ضعیف‌تر است اما از اسید استیک،قوی‌تر است.
خرید اسید فسفریک
برای خرید آنلاین اسید فسفریک با بهترین قیمت و تضمین کیفیت از بهترین برندهای موجود بازار از فروشگاه معتبر ای‌آز بازدید نمائید
فهرست مطالب
ساختار اسید فسفریک
اسید فسفریک، یک اسید سه پروتونه می‌باشد و این بدین معنی است که در ساختار خود، سه هیدروژن متصل به اکسیژن دارد. به همین دلیل، در آب سه مرتبه یون هیدروژن آزاد می‌کند. هر مرحله از این روند، مقدار ثابت تعادل کمتری نسبت به قبل خواهد داشت و با توجه به اینکه این مقدار بسیار کم است، تاثیر چندانی روی مقدار اسیدیته این اسید نخواهد داشت.
جدول مشخصات، خواص و ویژگی های اسید فسفریک
| نام ماده | فسفریک اسید (Phosphoric acid) |
|---|---|
| فرمول مولکولی | H3PO4 |
| جرم مولکولی | ۹۷.۹۹۴ g/mol |
| چگالی (دانسیته) | ۱.۸۸ g/cm³ |
| نقطه جوش | ۱۵۸ °C |
| نقطه ذوب | ۴۲.۳۵ °C |
| دیگر نام ها | ارتو فسفریک اسید یا فسفریک(V) اسید |
فرایند تولید اسید فسفریک
اسید فسفریک، اسیدی است که با خلوص ۶۵%، ۷۵%، ۸۵%، ۹۶% و ۹۹% عرضه می‌شود. این ماده به طور عمده در دو گرید صنعتی (خلوص ۶۵%) و خوراکی (خلوص ۸۵%) در کارخانه تولید می‌شود. برای تولید هر یک از این گریدها باید از یک روش بخصوص استفاده شود.
روش‌های تولید فسفریک اسید به دو دسته تقسیم بندی می‌شوند:
- فرآیند مرطوب (WPA) : در فرآیند مرطوب (WPA)، از اسید سولفوریک برای تبدیل سنگ معدن فسفات به اسید فسفریک استفاده می‌شود.
- فرآیند استخراج حلال: در فرآیند استخراج حلال (SX) یا Solvent Extraction، سنگ فسفات با اسید صنعتی HCl در حالت اسیدی تنظیم می‌گردد و سپس اسید فسفریک با استفاده از الکل صنعتی به عنوان حلال، جداسازی می‌شود
کاربرد های مهم و خاص اسید فسفریک صنعتی
همانطور که گفته شد اسید فسفریک هم مصرف دارویی دارد و هم مصرف صنعتی و به همین دلیل به یک ماده شیمیایی مهم تبدیل شده است.
1- کاربرد کشاورزی و دامپروری
فسفر عنصری است که برای رشد گیاهان مهم است و برای سودآور شدن بخش کشاورزی و دامپروری مورد استفاده قرار می گیرد. کودهای فسفاته ای که در بخش کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد از اسید فسفریک با خلوص بالای 90% می باشد.
2- از بین بردن زنگ زدگی
بسیاری از تجهیزات در گذر زمان دچار زنگ زدگی و خوردگی می شوند. برای از بین بردن زنگ آهن اسید فسفریک را روی زنگ زدگی ها می ریزند و سطح فلز را پاک می کنند.
3- صنایع خوراکی
در صنایع غذایی باید از اسید فسفریک با درصد خلوص بالا استفاده شود. برای تولید انواع نوشیدنی های بدون الکل مانند نوشابه، نوشیدنی های ورزشی، چای های بسته بندی و نوشیدنی هایی که طعم و رایحه دارند مانند نوشابه ها، آب میوه ها. در حقیقت اسید فسفریک نقش تنظیم کننده PH در این ترکیبات را دارد.
4- استفاده در لبنیات
از فسفریک اسید برای افزایش زمان ماندگاری و تنظیم PH در لبنیاتی مانند پنیر استفاده می شود. این اسید کمک می کند تا طعم و خواص لبنیات حفظ شود.
5- استفاده در شوینده ها
یکی مهمترین کاربرد اسید فسفریک صنعتی استفاده از این اسید در شوینده ها باعث می شود تا سختی آب کاهش پیدا کند و از بوجود آمدن یون های کلسیم و منیزیم که باعث سختی آب می شوند جلوگیری شود.
6- تصفیه آب و فاضلاب
7-تهیه مکمل های خوراکی حیوانات
8- تولید الکترولیت های سلول های سوختی
9- تنظیم اسیدیته پاک کننده های صورت
گرید خوراکی فسفریک اسید یک افزودنی به سس‌ها، مایونز و آب میوه‌ها است و برای تنظیم اسیدیته نوشیدنی‌های گازدار استفاده می‌شود. نمک‌های فسفات کلسیم به انواع پودر تهیه پنیر اضافه می‌شود.
از این اسید در تصفیه شکر و روغن خوراکی و برای کنترل باکتری در فرآوری مواد غذایی استفاده می‌شود. نمک‌های فسفات سدیم و فسفات پتاسیم به عنوان مواد نگهدارنده غذا عمل می‌کنند.
گرید خوراکی اسید فسفریک برای داروسازی نیز کاربرد دارد. این اسید به همراه پودر روی، فسفات روی را تشکیل می‌دهد که به عنوان مواد دندانپزشکی استفاده می‌شود.
از بین بردن پلاک‌ها و سفید شدن دندان‌ها با مشتقات فسفریک اسید انجام می‌شود.
ایمپلنت‌های فلزی دندان با فسفات کلسیم پوشانده شده‌اند تا از نظر همسان شدن با بافت استخوانی، بهتر تقویت گردد. همچنین از نمک‌های فسفات برای کاهش درد در دندان‌های حساس استفاده می‌شود.
بهترین ظروف برای نگهداری اسید
بهترین ظروف برای ذخیره و نگهداری اسید فسفریک، مخازن پلی اتیلنی با چگالی بالا، مخازن شیشه‌ای و مخازن فولادی هستند که با فولاد استنلس استیل گرید ۳۱۶ کم کربن یا ۳۱۶-L ساخته شده‌اند.
مخازن باید دارای تهویه کافی باشند. سعی کنید ظروف مخصوص نگهداری اسید را در کنار مواد خوراکی نگهداری نکنید.
استاندارد کار کردن با اسید فسفریک
افرادی که با این اسید صنعتی سر و کار دارند باید لباس کار مخصوص بپوشند و از دستکش استفاده کنند. تماس اسید با پوست و چشم‌ها می‌تواند آسیب‌های جبران ناپذیری را ایجاد کند.
اگر این اسید به طور تصادفی با پوست یا چشم افراد تماس پیدا کرد، محل تماس را با آب فراوان بشویید و در صورت تحریک بیش از حد، به پزشک مراجعه کنید.
به شدت توصیه می‌شود که هنگام کار با اسید از دستکش پلاستیکی ضخیم لباس کار ماسک و عینک استفاده کنید.
از نظر دسته بندی مواد شیمیایی، اسید فسفریک به صورت زیر با علائم مشخص شده نشان داده می‌شود. همانطور که در شکل می‌بینید، فسفریک اسید، خطرات اشتعال پذیری یا خطرات انفجار ندارد اما برای سلامتی بسیار خطرناک است.
