پروپیلن گلایکول (Propylene Glycol) یک ماده شیمیایی از خانواده الکل ها می باشد. این ماده شیمیایی یکی از پرکاربردترین مواد صنعتی است که طیف وسیعی از صنایع بزرگ و کوچک را تحت پوشش قرار می دهد.
پروپیلن گلایکول با نام لاتین Propylene Glycol نمایش داده می شود و از اتم های کربن، هیدروژن و اکسیژن تشکیل شده است. فرمول شیمیایی پروپیلن گلایکول با نماد C3H8O2 بیان می شود. این ماده شیمیایی، بی رنگ، بی بو و به شکل مایع است که مزه ای شیرین دارد. سمیت پروپیلن گلایکول، جزئی است اما در هنگام کار با آن باید نکات ایمنی و بهداشتی فردی را رعایت نمود
خرید پروپیلن گلایکول
برای خرید آنلاین پروپیلن گلایکول با بهترین قیمت و تضمین کیفیت از بهترین برندهای موجود بازار از فروشگاه معتبر ای‌آز بازدید نمائید
فهرست مطالب
تاریخچه پروپیلن گلایکول
پروپیلن گلایکول (PG) یک ماده شیمیایی مصنوعی است که در سال 1859 توسط شیمیدان آلمانی کارل ویلهلم شیل کشف شد. این ماده در ابتدا به عنوان یک حلال برای رنگدانه ها و رزین ها استفاده می شد. در سال 1930، PG به عنوان یک ضد یخ در هواپیماهای نظامی معرفی شد.
در دهه 1940، PG به طور گسترده در صنایع مختلف از جمله مواد غذایی، داروسازی، آرایشی و بهداشتی و تولیدات صنعتی استفاده شد. این ماده به دلیل خواص متعدد خود، از جمله نقطه انجماد پایین، حلالیت در آب و سمیت کم، به یک ماده محبوب تبدیل شد.
ساختار مولکولی پروپیلن گلایکول
ساختار مولکولی پروپیلن گلایکول به صورت زیر است:
H-C-C-C-O-H
| |
H-O-H
این ماده از دو گروه هیدروکسیل (-OH) و یک گروه کربونیل (C=O) تشکیل شده است. دو گروه هیدروکسیل به دو اتم کربن متصل هستند که به این ترتیب یک مولکول پروپیلن گلایکول را تشکیل می دهند.
جدول ویژگی های پروپیلن گلایکول
| ویژگی | توضیح |
|---|---|
| نام | پروپیلن گلیکول، منو پروپیلن گلیکول، α-پروپیلن گلایکول، ا و 2 – دی اوکسی پروپان |
| فرمول شیمیایی | C3H8O2 |
| جرم مولی | 76.09 g/mol |
| حالت فیزیکی | مایع بی رنگ، بی بو، شیرین |
| نقطه ذوب | −59 °C |
| نقطه جوش | 188.2 °C |
| چگالی | 1.036 g/cm3 |
| حلالیت در آب | کامل |
| حلالیت درسایرحلالها | اتانول، اتر، متانول |
| سمیت | کم سمی |
| کاربردها | مواد غذایی، داروسازی، آرایشی و بهداشتی، تولیدات صنعتی |
خواص فیزیکی و شیمیایی پروپیلن گلایکول
پروپیلن گلایکول یک مایع بی رنگ، بی بو، و شیرین است که در دمای اتاق مایع است. این ماده دارای چگالی 1.04 گرم بر سانتی متر مکعب و نقطه ذوب 61.9 درجه سانتیگراد است. پروپیلن گلایکول در آب، الکل، و استون حل می شود.
پروپیلن گلایکول یک ماده غیر سمی و غیر قابل اشتعال است. این ماده همچنین یک ماده خنک کننده و مرطوب کننده است.
نحوه تولید و تهیه پروپیلن گلایکول
پروپیلن گلایکول به دو روش اصلی تولید می شود:
- هیدرولیز پروپیلن اکسید: این روش متداول ترین روش تولید پروپیلن گلیکول است. در این روش، پروپیلن اکسید با آب واکنش داده و پروپیلن گلیکول تولید می شود.
- سنتز گلیسرول: در این روش، گلیسرول به پروپیلن گلیکول تبدیل می شود. گلیسرول می تواند از منابع طبیعی مانند روغن های گیاهی یا چربی های حیوانی یا از طریق فرآیندهای شیمیایی تولید شود.
هیدرولیز پروپیلن اکسید
هیدرولیز پروپیلن اکسید یک فرآیند دو مرحله ای است. در مرحله اول، پروپیلن اکسید با آب واکنش داده و پروپیلن گلیکول اولیه تولید می شود. پروپیلن گلیکول اولیه یک مخلوط از پروپیلن گلیکول و پروپیلن دی گلیکول است. در مرحله دوم، پروپیلن دی گلیکول با آب واکنش داده و پروپیلن گلیکول خالص تولید می شود.
فرآیند هیدرولیز پروپیلن اکسید به صورت زیر است:
CH3CH(OH)CH2O + H2O → CH3CH(OH)CH2OH
CH3CH(OH)CH2OH + H2O → CH3CH(OH)CH2OH + CH3CH(OH)CH2OH
سنتز گلیسرول
در سنتز گلیسرول، گلیسرول به پروپیلن گلیکول تبدیل می شود. گلیسرول می تواند از منابع طبیعی مانند روغن های گیاهی یا چربی های حیوانی یا از طریق فرآیندهای شیمیایی تولید شود.
یکی از روش های سنتز گلیسرول از طریق فرآیندهای شیمیایی، فرآیند کراکینگ اسیدهای چرب است. در این فرآیند، اسیدهای چرب تحت گرما و فشار قرار می گیرند و به گلیسرول و سایر محصولات تبدیل می شوند.
فرآیند کراکینگ اسیدهای چرب به صورت زیر است:
CnH2n+1COOH → CH2O + CH2OH
تصفیه پروپیلن گلیکول
پروپیلن گلیکول تولید شده در هر دو روش هیدرولیز پروپیلن اکسید و سنتز گلیسرول، حاوی ناخالصی هایی مانند آب، اسیدهای چرب و نمک های معدنی است. این ناخالصی ها باید از پروپیلن گلیکول تصفیه شوند تا کیفیت مطلوبی داشته باشد.
تصفیه پروپیلن گلیکول معمولاً با استفاده از روش های زیر انجام می شود:
- تبخیر: در این روش، پروپیلن گلیکول در دمای بالا تبخیر می شود و ناخالصی ها در محلول باقی می مانند.
- جذب: در این روش، پروپیلن گلیکول از طریق یک ماده جاذب عبور داده می شود و ناخالصی ها توسط ماده جاذب جذب می شوند.
- کروماتوگرافی: در این روش، پروپیلن گلیکول بر اساس نقطه جوش یا ویژگی های دیگر آن جداسازی می شود.
کیفیت پروپیلن گلایکول
پروپیلن گلیکول با کیفیت بالا باید دارای ویژگی های زیر باشد:
- خلوص بالا: پروپیلن گلیکول باید حاوی ناخالصی های کمی باشد.
- ثبات شیمیایی: پروپیلن گلیکول باید در برابر اکسیداسیون و سایر واکنش های شیمیایی پایدار باشد.
- طعم و بوی مطلوب: پروپیلن گلیکول باید طعم و بوی مطلوبی داشته باشد.
پروپیلن گلیکول با کیفیت بالا معمولاً دارای خلوص بیش از 99.5٪ است. این ماده همچنین باید از ثبات شیمیایی خوبی برخوردار باشد و طعم و بوی مطلوبی داشته باشد.
انواع گرید های پروپیلن گلایکول
پروپیلن گلایکول (PG) در گریدهای مختلفی تولید می شود که هر کدام برای کاربردهای خاص مناسب هستند.
گریدهای غذایی
گریدهای غذایی PG برای استفاده در مواد غذایی و نوشیدنی ها طراحی شده اند. این گریدها باید دارای خلوص بالا و طعم و بوی مطلوب باشند. گریدهای غذایی PG معمولاً برای کاربردهایی مانند نگهدارنده رطوبت، حلال و شیرین کننده استفاده می شوند.
گریدهای دارویی
گریدهای دارویی PG برای استفاده در داروها طراحی شده اند. این گریدها باید دارای خلوص بالا و ثبات شیمیایی خوبی باشند. گریدهای دارویی PG معمولاً برای کاربردهایی مانند حلال، ماده افزودنی و نگهدارنده استفاده می شوند.
گریدهای آرایشی و بهداشتی
گریدهای آرایشی و بهداشتی PG برای استفاده در محصولات آرایشی و بهداشتی طراحی شده اند. این گریدها باید دارای خلوص بالا و ثبات شیمیایی خوبی باشند. گریدهای آرایشی و بهداشتی PG معمولاً برای کاربردهایی مانند مرطوب کننده، حلال و ماده افزودنی استفاده می شوند.
گریدهای صنعتی
گریدهای صنعتی PG برای استفاده در کاربردهای صنعتی طراحی شده اند. این گریدها باید دارای خلوص مناسب و خواص فیزیکی و شیمیایی مطلوب باشند. گریدهای صنعتی PG معمولاً برای کاربردهایی مانند ضد یخ، روان کننده و ماده افزودنی استفاده می شوند.
انواع دیگر گریدهای PG
علاوه بر گریدهای ذکر شده در بالا، انواع دیگر گریدهای PG نیز وجود دارد که برای کاربردهای خاص طراحی شده اند. به عنوان مثال، گریدهای PG با چگالی کم برای کاربردهایی مانند ضد یخ و روان کننده استفاده می شوند. گریدهای PG با نقطه انجماد پایین برای کاربردهایی مانند ضد یخ استفاده می شوند.
انتخاب گرید مناسب PG
انتخاب گرید مناسب PG برای کاربرد خاص مهم است. گریدهای مختلف PG دارای خواص فیزیکی و شیمیایی متفاوتی هستند که ممکن است برای کاربرد خاص مناسب نباشد.
کاربردهای پروپیلن گلایکول
پروپیلن گلایکول کاربردهای گسترده ای در صنایع مختلف دارد. برخی از کاربردهای پروپیلن گلایکول عبارتند از:
- کاربرد به عنوان حلال در دارو مثلاً دیازپام در آب حل نمی‌شود
- کاربرد به عنوان افزودنی‌های غذایی
- کاربرد به عنوان مایه خنک‌کننده (ضدیخ) در موتور یا مایع ضدیخ بروی هواپیما De-ice
- کاربرد به عنوان روغن هیدرولیک در سیستم‌های هیدرولیک
- کاربرد به عنوان مواد دودزا در ماشین‌های دودزا Fog machine
- کاربرد به عنوان تغریز کننده، پاک کننده، ضدعفونی‌کننده در صنایع آرایشی و بهداشتی
- کاربرد به عنوان مونومر در تهیه رزین‌های پلی استری
کاربرد غذایی و خوراکی پروپیلن گلیکول
- به‌عنوان امولسیفایر با خاصیت افزایش تثبیت کف و هوادهی در تولید خامه‌ها و مخلوط‌های کیک مورداستفاده قرار می‌گیرد.
- این ماده به‌عنوان روان کننده چربی‌دوست در تولید انواع روغن نباتی مورداستفاده قرار می‌گیرد
- منو پروپیلن گلیکول به‌عنوان حلال مواد معطر از تبخیر رطوبت مواد غذایی جلوگیری می‌نماید.
- می‌توان از پروپیلن گلیکول به‌عنوان عامل مرطوب‌کننده در ساخت آدامس استفاده نمود.
- پروپیلن گلیکول یک مرطوب‌کننده و پایدار کننده خوب در بسیاری از زمینه‌های صنعت غذایی اسانس غذا ، کیک و کلوچه می‌باشد.
بازار خرید و فروش پروپیلن گلایکول
بازار خرید و فروش پروپیلن گلایکول (PG) یک بازار جهانی است که توسط کشورهایی مانند ایالات متحده، چین، ژاپن و آلمان رهبری می شود. این بازار به دلیل تقاضای زیاد برای PG در صنایع مختلف، در حال رشد است.
عوامل موثر بر بازار PG
عوامل مختلفی بر بازار PG تأثیر می گذارند، از جمله:
- تقاضا از صنایع مختلف: PG در طیف وسیعی از صنایع استفاده می شود، از جمله مواد غذایی، داروسازی، آرایشی و بهداشتی و تولیدات صنعتی. تقاضا برای PG در این صنایع عامل اصلی رشد بازار PG است.
- قیمت مواد اولیه: قیمت مواد اولیه اولیه PG، مانند پروپیلن اکسید و گلیسرول، بر قیمت PG تأثیر می گذارد. افزایش قیمت مواد اولیه اولیه می تواند منجر به افزایش قیمت PG شود.
- قوانین و مقررات: قوانین و مقررات مربوط به تولید و استفاده از PG می تواند بر بازار PG تأثیر بگذارد.
تقاضا برای PG
تقاضا برای PG در صنایع مختلف در حال افزایش است. در صنایع غذایی، PG به عنوان نگهدارنده رطوبت، حلال و شیرین کننده استفاده می شود. در صنایع داروسازی، PG به عنوان حلال، ماده افزودنی و نگهدارنده استفاده می شود. در صنایع آرایشی و بهداشتی، PG به عنوان مرطوب کننده، حلال و ماده افزودنی استفاده می شود. در صنایع تولیدات صنعتی، PG به عنوان ضد یخ، روان کننده و ماده افزودنی استفاده می شود.
قیمت PG
قیمت PG به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله قیمت مواد اولیه اولیه، هزینه های تولید و عرضه و تقاضا برای PG. قیمت PG در سال های اخیر با نوسانات زیادی همراه بوده است.
قوانین و مقررات
قوانین و مقررات مربوط به تولید و استفاده از PG می تواند بر بازار PG تأثیر بگذارد. به عنوان مثال، سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) محدودیت هایی را برای استفاده از PG در مواد غذایی و داروها اعمال می کند. این محدودیت ها می تواند بر تقاضا برای PG تأثیر بگذارد.
پیش بینی آینده بازار PG
انتظار می رود بازار PG در سال های آینده رشد کند. این رشد به دلیل تقاضای زیاد برای PG در صنایع مختلف است.
بسته بندی مونو پروپیلن گلایکول
پروپیلن گلایکول معمولاً در ظروف پلاستیکی یا فلزی بسته بندی می شود. ظروف پلاستیکی معمولاً از پلی اتیلن ترفتالات (PET) یا پلی پروپیلن (PP) ساخته می شوند. ظروف فلزی معمولاً از فولاد یا آلومینیوم ساخته می شوند.
حجم بسته بندی پروپیلن گلیکول می تواند از چند میلی لیتر تا چند تن متفاوت باشد. بسته بندی های کوچک معمولاً برای استفاده در آزمایشگاه ها یا کاربردهای صنعتی استفاده می شود. بسته بندی های بزرگ معمولاً برای استفاده در کاربردهای تجاری یا صنعتی استفاده می شود.
بسته بندی پروپیلن گلیکول باید به گونه ای باشد که از محصول در برابر آلودگی و آسیب محافظت کند. بسته بندی همچنین باید به گونه ای باشد که استفاده و حمل و نقل محصول را آسان کند.
خطرات پروپیلن گلایکول
پروپیلن گلایکول یک ماده نسبتاً بی خطر است. با این حال، مصرف بیش از حد پروپیلن گلایکول می تواند باعث ناراحتی معده، استفراغ، و اسهال شود. در موارد شدید، مصرف بیش از حد پروپیلن گلایکول می تواند باعث آسیب کلیه شود.
احتیاط های ایمنی در هنگام استفاده از پروپیلن گلایکول
در هنگام استفاده از پروپیلن گلایکول باید احتیاط های لازم را رعایت کرد. برخی از احتیاط های لازم در هنگام استفاده از پروپیلن گلایکول عبارتند از:
- از تماس پروپیلن گلایکول با پوست، چشم، و دستگاه تنفسی خودداری کنید.
- در صورت تماس پروپیلن گلایکول با پوست، چشم، یا دستگاه تنفسی، سریعاً با آب فراوان بشویید.
- از استفاده بیش از حد پروپیلن گلایکول خودداری کنید.
- پروپیلن گلایکول را در مکانی خنک و خشک نگهداری کنید.
- از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور نگه دارید.
خلاصه
پروپیلن گلایکول یک ماده شیمیایی با کاربردهای گسترده ای است. این ماده یک ماده غیر سمی و غیر قابل اشتعال است. با این حال، مصرف بیش از حد پروپیلن گلایکول می تواند باعث ناراحتی معده، استفراغ، و اسهال شود. در موارد شدید، مصرف بیش از حد پروپیلن گلایکول می تواند باعث آسیب کلیه شود. در هنگام استفاده از پروپیلن گلایکول باید احتیاط های لازم را رعایت کرد.
