دی اتیل آمین، ترکیبی شیمیایی با فرمول مولکولی این ماده به صورت C4H11N بوده که یک آمین نوع دوم محسوب می شود و به طور مخفف به صورت DEA نشان داده می شود. این ماده به شدت به حرارت حساس بوده و در اثر اعمال حرارت به سرعت تجزیه می شود. در اثر تجزیه آن، گازهای سمی و خطرناک دی اکسید کربن، مونوکسید کربن، آمونیاک و اکسیدهای نیتروژن آزاد می کند. این ماده در حضور ترکیباتی مانند، اکسنده های قوی، اسیدها، نیترات سلولز، برخی فلزات و دی سیانو فوروکسان ناپایدار بوده و تخریب می شود.
به دلیل ساختار آمونیاکی آن، در اکثر حلال ها و آب به هر میزان امتزاج پذیر است. از این ماده برای ساخت انواع آفت کش های کشاورزی به وفور استفاده می شود. همچنین برای تهیه ترکیب دی اتیل- متا- تولوآمید (به عنوان عامل دفع کننده حشرات) و دی اتیل آمینو اتانول (به عنوان یک عمال ضد زنگ و ضد خوردگی در تاسیسات تصفیه آب و فاضلاب ها) استفاده می شود. از کاربردهای دیگر این ماده در تهیه انواع رنگ ها، لاستیک سازی، داروسازی و تولید انواع رزین ها و ترکیبات با ارزش شیمیایی استفاده می شود.
خواص و ويژگی های دی اتیل آمین
دی اتیل آمین (DEA) یک مایع شفاف، بی رنگ، با بوی شبیه به آمونیاک و نسبتا قلیایی است. این ماده جزء دسته مواد با اشتعال پذیری بالا و سمی است. ساختار شیمیایی این ماده CH3CH2NHCH2CH3 است. در صنعت با نام های مختلفی مانند N–اتیل اتان آمین و اتان آمین نیز شناخته می شود.
این ماده یک ترکیبی آلی است که به دلیل وجود گروهای آمین در پیکربندی آلی خود در آب، اتانول، استون، و بساری از حلال های رایج به هر میزان امتزاج پذیر است. DEA به طور طبیعی و به مقدار ناچیزی در مواد غذایی و خواراکی مانند، اسفناج، لوبیا، سیب، کلم قرمز، گوشت قرمز، ماهی و انواع سبزیجات و حبوبات یافت می شود.
جرم مولکولی این ترکیب 73.139 گرم بر مول و چگالی آن 0.707 گرم بر میلی لیتر است. همچنین، نقطه ذوب و نقطه جوش آن به ترتیب 49.80- و 54.80 درجه سانتیگراد است. به دلیل نقطه جوش پایین و فراریت بالا به نور مستقیم آفتاب و حرارت حساس و ناپایدار است.
به دلیل انحلال پذیری خوب این ماده در آب و اتانول، و حلال های آلی همچنین نقطه جوش پایین آن، در فرآیندهای صنعتی تهیه آفت کش ها، رنگ ها، رزین های صنعتی، داروسازی و تاسیسات تصفیه آب استفاده می شود. به طور کلی این ماده جزء دسته مواد سمی و خطرناک محسوب می شود و در برابر حرارت، اتمسفر محیط، اکسنده ها و اسیدها ناپایدار بوده و تخریب می شود.
روش تولید دی اتیل آمین
فرآیند تولید این ماده در صنعت به طور عمده تنها طی روش زیر انجام می شود.
در این روش، مخلوط آمونیاک و اتانول را از روی بسترهای کاتالیزوری آلومینا یا سیلیس عبور می دهند. در مرحله بعد مخلوط تهیه شده را با استفاده از فرآیند تقطیر به راحتی استخراج و خالص سازی می کنند. این نوع فرآیند در مقیاس صنعتی توسط ر اکتورهای بستر ثابت در شرایط دمایی بالا انجام می شود.
CH3CH2OH + NH3 → CH3CH2NHCH2CH3
روش های دیگری برای تهیه این ماده نیز وجود دارد که شامل موارد زیر است:
روش اول: عبور دادن مخلوط اتانول، آمونیاک به همراه گاز هیدروژن از روی بسترهای کاتالیزوری دهیدروژناسیون.
روش دوم: عبور مخلوط اتانول به همراه آلدهید یا کتون و گاز هیدروژن از روی بستر کاتالیزوری دهیدروژناسیون است.
کاربرد دی اتیل آمین
از مهم ترین کاربردهای دی اتیل آمین می توان به موارد زیر اشاره کرد:
تصفیه آب: این ماده به عنوان یک ترکیب ضد زنگ و ضد خوردگی در تجهیزات مورد استفاده در تاسیسات آب و فاضلاب استفاده می شود. در اثر واکنش دی اتیل آمین با اتیلن اکسید، ترکیب ضد خوردنده ان و ان–دی اتیل آمینو اتانول تهیه می شود.
شتاب دهنده رابرها: این ترکیب به عنوان یک پیش ماده با ارزش برای ساخت شتاب دهنده های صنعت رابرها استفاده می شود. از واکنش آن با نیتریت ترکیب دی اتیل دی تیو کاربامات (یک شتاب دهنده در صنعت رابر) تهیه می شود.
حشره کش: DEA به عنوان ماده اصلی در ساخت انواع حشره کش های استفاده می شود. این ترکیب در واقع خاصیت دفع کنندگی انواع حشرات در محیط خانه و کار را دارد.
داروسازی: دی اتیل آمین سالسیلات یک داروی ضد درد و ضد التهاب است که از این ماده تهیه می شود. همچنین، برای درمان درد عضلات و مفاصل، کمردرد، روماتسیمو رگ به رگ شدن نیز از این ماده استفاده می شود.
کشاورزی: از این ماده به عنوان یک حدواسط مهم برای تهیه آفت کش ها استفاده می شود. دی اتیل آمین امروز یک ماده سنتزی با ارزش تهیه انواع آفت کش های کشاورزی کاربرد دارد.
رزین های پلیمری: از این ماده برای تهیه رزین های پلی استری محلول در آب استفاده می شود. این نوع رزین ها به عنوان ماده تکمیل کننده در نساجی ها استفاده می شود.
حلال: همچنین، این آمین به عنوان یک ماده موبر برای پوست حیوانات، به عنوان یک حلال گزینش پذیر برای حذف ناخالصی های موجود در روغن، چربی، موم و همچنین به عنوان یک عامل فلوتاسیون در صنعت نفت استفاده می شود.
خطرات دی اتیل آمین
این ماده به طور عمده جزء دسته مواد با سمیت بالا شناخته می شود. در حضور حرارت، اکسنده های قوی، اسیدها و برخی فلزات بسیار ناپایدار بوده و به سرعت واکنش می دهد. در حضور حرارت این ترکیب به سرعت تجزیه شده و گازهای سمی دی اکسید کربن، مونوکسید کربن و گازهای نیروزو تولید می کند.
دی اتیل آمین در غلظت های بالا در اتمسفر محیط خطرناک بوده و با اکسیژن موجود در جو واکنش داده و گازهای سمی و خطرناکی تولید می کند. از طریق استنشاق و پوست به راحتی وارد بدن شده و باعث تحریک پوست، سرفه های شدید، درد قفسه سینه و همچنین تحریک چشم می شود.
شرایط نگهداری این ماده، باید در جای خشک و خنک و به دور از اکسید کننده ها، اسیدها و حرارت و نور آفتاب باشد. در اثر تماس مستقیم این ماده با چشم، بسیار خطرناک بوده و باعث تخریب چشم می شود. بنابراین در حین مواجهه با هر یک از این شرایط سریعا موارد زیر را انجام دهید:
- چشم: در صورت تماس با چشم، چشم ها را به مدت ۳۰ دقیقه با آب فراوان بشویید و به پزشک مراجعه کنید.
- پوست: در صورت تماس با پوست، لباس های آلوده را از بدن جدا کرده و محل تماس را با آب و صابون فراوان بشویید.
- استنشاق: در صورت استنشاق بخارات آن، به سرعت فرد مصدوم را به هوای تازه و آزاد منتقل کرده و اگر مشکل تنفسی ادامه پیدا کرد، به سرعت به مرکز پزشکی مراجعه کنید.
- بلعیدن: در صورت بلعیدن این ترکیب، به سرعت با فوریت های پزشکی تماس بگیرید.
دی اتیل آمین را ازکجا بخرم؟
شما می توانید مشخصات و قیمت انواع بسته بندی دی اتیل آمین را در فروشگاه آنلاین ای آز فعال در حوزه ی فروش مواد شیمیایی و تجهیزات آزمایشگاهی مشاهده بفرمائید. www.eaz.ir