تفاوت ضد عفونی کننده (Antiseptic) و گندزدا (Disinfectant) چیست؟
ضدعفونی‌کننده‌ها و گندزداها هر دو میکروارگانیسم‌ها را از بین می‌برند و بسیاری از مردم این اصطلاحات را به جای یکدیگر استفاده می‌کنند. اما تفاوت زیادی بین ضد عفونی کننده ها و گندزدا ها وجود دارد.
یک ماده ضد عفونی کننده (آنتی سپتیک) روی بدن اعمال می شود. در حالی که گندزدا ها روی سطوح غیر زنده مانند میزها و نرده ها اعمال می شوند. به عنوان مثال: پزشک یک ماده ضد عفونی کننده را روی محل جراحی روی بدن فرد قرار می دهد. اما از یک گندزدا برای استریل کردن میز عمل استفاده می کند.
هم ضدعفونی‌کننده‌ها و هم گندزداها، حاوی عوامل شیمیایی هستند که گاهی اوقات بیوسید نامیده می‌شوند. پراکسید هیدروژن نمونه ای از یک عنصر رایج در هر دو ضدعفونی کننده و گندزدا است. با این حال، ضدعفونی کننده ها معمولاً حاوی غلظت‌های کمتری از بیوسیدها نسبت به گندزداها هستند.
طبقه بندی انواع ضدعفونی کننده
مواد ضدعفونی معمولاً بر اساس ساختار شیمیایی شان دسته بندی می شوند. برخی از آنها برای استفاده در خانه بی خطر هستند. در حالی که برخی دیگر فقط برای استفاده در محیط های بالینی یا بیمارستانی مناسب می باشند. همه انواع پوست را ضد عفونی می کنند، اما سایر انواع محلول ضدعفونی کننده با کاربردهای متنوع عبارتند از:
- کلرهگزیدین و سایر بیگوانیدها: برای استفاده قبل از عمل، برای زخم های باز و برای شستشوی مثانه
- رنگ آنتی باکتریال: درمان زخم ها و سوختگی ها
- پراکسید و پرمنگنات: برای ضد عفونی کردن پوست یا استفاده به عنوان دهانشویه
- مشتق فنل هالوژنه: صابون های پزشکی و محلول های تمیز کننده
- الکل ها مانند ایزوپروپیل الکل و اتیل الکل
- ترکیب آمونیوم چهارتایی
- مشتق فنل هالوژنه در صابون ها و محلول ها
- مشتق کینولون: درمان زخم ها و یکی از اجزای پاستیل گلو
مهمترین گندزداهای شیمیایی عبارتند از:
آب ژاول( هیپوکلریت سدیم)
ماده اصلی موجود در آب ژاول، هیپوکلریت سدیم است و ترکیبی فوق‌العاده قوی است که درصد خیلی کم از آن (5 درصد) را در آب حل می کنند و با نام‌های مختلف تحت عنوان سفید کننده به بازار عرضه می کنند و برای ضدعفونی لگن و وان حمام، لباس‌ها، دیوارهای حمام، توالت و آشپزخانه مناسب است و نیز در ضدعفونی آزمایشگاه‌هایی که در معرض ویروس هپاتیت قرار دارند (بخش همودیالیز)، استفاده می شود. محلول هیپوکلریت یا آب ژاول، تمام میکروب‌ها اعم از قارچ، ویروس و باکتری را نابود می کند. آب ژاول را باید در ظروف مات و سربسته نگهداری کرد و از بکار بردن آن به همراه جوهر نمک باید جدا خودداری کرد.
پراستیک اسید
این ماده در غلظت‌های پایین PPM 50 در لنژری ها به عنوان دزانفکتانت و در غلظت‌های 1% حتی به عنوان یک ماده سترون کننده بکار می رود. برای وسایل حساس به حرارت مفید و برای وسایل فلزی اثر خورندگی ندارد اما در فلزات نرم مانند مس یا قلع به میزان کمی اثر خورندگی دارد.
پرسیدین 15%
نخستین ماده ضد عفونی کننده گرید غذایی بر پایه پراستیک اسید است که در ایران تولید شده و دارای تمامی خواص ضد عفونی کننده های سطح بالا می باشد. این ماده مناسب‌ترین ضد عفونی کننده جهت موارد استفاده مختلف در صنایع غذایی ازجمله CIP , COP و ضدعفونی ماشین آلات، تجهیزات، محیط و همچنین گند زدایی مواد اولیه مورد مصرف صنایع غذایی می باشد.
ساولن
ساولن در ضدعفونی سریع ابزارها و وسایل پزشکی و جراحی و همچنین شستشوی دست جراح و تمیز کردن زخم‌ها کاربرد دارد. همچنین محلول یک درصد آن برای ضدعفونی زخم‌ها و شستن پوست دست و بدن بسیار مناسب است. این ماده باکتری کش قوی است، ولی بر ویروس‌ها اثری ندارد. از تماس ساولن با چشم و گوش باید جلوگیری کرد. ورود آن در گوش باعث کر شدن می شود. ساولن باید به دور از نور و در ظرف‌های کدر نگهداری شود. درب ظروف محتوی ساولن نباید چوب پنبه‌ای و پلاستیکی باشد. زیرا این مواد، ساولن را خراب می کنند. ساولن توسط صابون شسته و بی اثر می شود.
فرمالدئید
فرمالدئید، میکروب کشی قوی است و تمام انواع میکروب‌ها را نابود می کند. غلظت یک درصد آن، ضد میکروب سل است. از این ماده برای ضدعفونی اماکن و وسایل ، ابزار جراحی، دستگاه دیالیز و آندوسکوپی استفاده می شود. فرمالدئید برای ضدعفونی کردن مکان‌هایی که میکروب‌های تب‌زا، میکروب عامل سوزش طحال، میکروب سل و میکروب عامل خونریزیهای شدید آلوده شده باشند، بسیار مناسب است. برای این منظور می توان نیم لیتر از این محلول را در ظرفی روی اجاق قرارداد تا بخارهای حاصل از آن، اتاق را ضدعفونی کند. توجه کنید که بخارات آن سمی است و نباید در معرض آن قرار گرفت. از فرمالدئید می توان برای ضدعفونی کردن زخم و پوست استفاده کرد. چون سمی و فرار است.
گلوتارالدئید
گلوتارالدئید (سایدکس، گلوتارال)، محلولی است که ظرف 20 تا 90 دقیقه وسایل حساس به حرارت را در حد بالا (H.L.D) گندزدایی می کند و ظرف 6 تا 10 ساعت آنها را سترون می نماید. رایج‌ترین مورد استفاده از گلوتارالدئید، گندزدایی آندوسکوپ‌ها، آسپیراتورها، لوازم بیهوشی، لوازم تنفسی و جراحی است. این محلول با یک محلول فعال کننده حاوی نیتریت سدیم فعال می شود و پس از فعال شدن، رنگ گلبهی آن سبز رنگ می شود. محلول فعال شده تا 28 روز قابل استفاده است. نیتریت برای جلوگیری از خورندگی فلزات است لذا گلوتارآلدئید فعال شده، برای گندزدایی لوازم فلزی ماده مناسبی است.
فنل
فنل در غلظت دو درصد، اکثر میکروب‌ها را از بین می برد. در بیمارستان‌ها برای ضدعفونی سطوح و ظروف آزمایشگاهی استفاده می شود و نیز در صابون‌ها و شامپوها به عنوان ماده محافظ بکار می رود. فنل یک ضدعفونی کننده مناسب برای مدفوع است، لذا از محلول 50 درصد آن در برخی از صابون‌های دستشویی نیز استفاده می شود. فنل برای انسان سمی است.
کلر
کلر، عنصری است که در ساختمان بسیاری از رنگ برها و سفیدکننده‌ها و ضدعفونی کننده‌ها بکار می رود. کلر، در مورد هر سه دستـه میکروب‌ها (قارچ، باکتری و ویروس) فعال است. کلر برای ضدعفونی آب استخر و آب آشامیدنی استفاده می شود و همچنین از پرکلرین، برای ضد عفونی سبزی ها و میوه‌جات استفاده می شود.
بنزو الکونیم کلراید
محلول ضد عفونی کننده بسیار قوی با کاربرد وسیع و متنوع برای مصارف مراکز درمانی–عمومی–صنعتی–باکتری کش– ویروس کش–ضد عفونی کننده–بوبر
از کجا مواد اولیه ضدغفونی کننده را بخرم؟
شما می توانید مشخصات و قیمت انواع مواد اولیه ضدعفونی کننده را در فروشگاه آنلاین ای آز فعال در حوزه ی فروش مواد شیمیایی و تجهیزات آزمایشگاهی مشاهده بفرمائید.
