سولفات آهن (II)، آهن (II) سولفات یا فِروس سولفات،طیف گسترده‌ای از نمک‌ها را با فرمول شیمیایی FeSO4. X H2O نشان می‌دهد. این ترکیبات معمولاً به عنوان هپتاهیدراته وجود دارند (۷=x) اما برای آن، برای متغیر x، چند مقدار معرفی شده است. از فرم هیدراته آن برای درمان کمبود آهن و همچنین برای مصارف صنعتی استفاده می‌شود.
فروس سولفات هپتاهیدراته آبی – سبز رنگ است (هپتا هیدراته یعنی ۷ مولکول آب دارد). رایج‌ترین شکل این ماده از دوران باستان و به عنوان ویتریول سبز ( نامی قدیمی است) شناخته شده است. تمام انواع سولفات آهن (II) در آب حل می‌شوند و همان کمپلکس آکوا یا آبدار، ۲+[Fe(H۲O)۶] را تشکیل می‌دهند که شکل هندسی آن، مولکول هشت وجهی است و خاصیت مغناطیسی دارد.
خرید سولفات آهن(II)
برای خرید آنلاین سولفات آهن(II) با بهترین قیمت و تضمین کیفیت از بهترین برندهای موجود بازار از فروشگاه معتبر ای‌آز بازدید نمائید
فهرست مطالب
نگاهی به تاریخچه سولفات آهن(II)
سولفات آهن(II) یک ترکیب شیمیایی قدیمی است که از قرن‌ها پیش شناخته شده است. اولین بار در سال 77 میلادی توسط دانشمند رومی پلینیوس بزرگتر توصیف شد.
در قرون وسطی، سولفات آهن(II) به عنوان یک داروی سنتی برای درمان کم خونی استفاده می‌شد. همچنین، از این ترکیب برای تولید رنگ‌ها و لاک‌ها استفاده می‌شد.
در قرن نوزدهم، سولفات آهن(II) به عنوان یک ماده اولیه برای تولید سایر ترکیبات آهن مانند اکسید آهن(II)، هیدروکسید آهن(II) و سولفات آهن(III) مورد استفاده قرار گرفت.
در قرن بیستم، سولفات آهن(II) کاربردهای جدیدی در صنایع مختلف پیدا کرد. این ترکیب به عنوان کود آهن در کشاورزی، به عنوان رنگدانه در صنایع رنگسازی و به عنوان افزودنی غذایی در صنایع غذایی استفاده می‌شود.
امروزه، سولفات آهن(II) یک ترکیب شیمیایی مهم با کاربردهای گسترده است. این ترکیب در صنایع مختلف، از کشاورزی و رنگسازی گرفته تا پزشکی و صنایع غذایی، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
انتظار می‌رود که بازار سولفات آهن(II) در سال‌های آینده همچنان رشد کند. این رشد به دلیل افزایش تقاضا از سوی صنایع مختلف، به ویژه کشاورزی و رنگسازی، است.
با توسعه فناوری‌های جدید، انتظار می‌رود که کاربردهای سولفات آهن(II) نیز در آینده گسترش یابد.
اشکال معدنی معروف سولفات آهن(II)
سولفات آهن(II) در طبیعت به شکل چندین کانی یافت می‌شود. از جمله کانی‌های معروف سولفات آهن(II) می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- میکاسایت (Fe2(SO4)3): این کانی به رنگ سفید تا خاکستری است و به عنوان یک منبع تجاری برای سولفات آهن(II) استفاده می‌شود.
- فریسپیت (FeSO4): این کانی به رنگ سفید تا سبز است و به عنوان یک کانی فرعی در معادن آهن یافت می‌شود.
- گویت (FeSO4·7H2O): این کانی به رنگ سبز روشن است و به عنوان یک کانی ثانویه در سنگ‌های رسوبی یافت می‌شود.
ساختار مولکولی سولفات آهن(II)
ساختار مولکولی سولفات آهن(II) به این صورت است که یون آهن(II) در مرکز قرار دارد و توسط چهار یون سولفات احاطه شده است. یون آهن(II) دارای بار مثبت دو است و یون سولفات دارای بار منفی دو است.
سولفات آهن(II) هپتاهیدرات دارای هفت مولکول آب است که به صورت زیر به یون آهن(II) متصل هستند:در این ساختار، مولکول‌های آب در اطراف یون آهن(II) قرار گرفته‌اند و به صورت چهاروجهی به آن متصل هستند.
روش‌های تولید سولفات آهن(II)
روش اکسیداسیون پیریت:
پیریت یک ماده معدنی حاوی آهن و گوگرد است. این ماده در طبیعت یافت می‌شود و می‌توان از آن برای تولید سولفات آهن استفاده کرد. در این روش، پیریت در معرض هوا قرار می‌گیرد و با اکسیژن واکنش می‌دهد. در این واکنش، آهن موجود در پیریت به شکل سولفات آهن تبدیل می‌شود.
فرمول واکنش شیمیایی:
2FeS2 + 7O2 + 2H2O → 2FeSO4 + 2H2SO4
این روش یک روش اقتصادی برای تولید سولفات آهن(II) است.
روش اکسیداسیون آهن
آهن نیز می‌تواند برای تولید سولفات آهن استفاده شود. در این روش، آهن در معرض هوا قرار می‌گیرد و با اکسیژن واکنش می‌دهد. در این واکنش، آهن موجود در آهن به شکل سولفات آهن تبدیل می‌شود.
فرمول واکنش شیمیایی:
4Fe + 3O2 + 6H2O → 4FeSO4 + 6H2
این روش نیز یک روش اقتصادی برای تولید سولفات آهن(II) است.
روش انحلال براده‌های آهن در اسید سولفوریک
براده‌های آهن نیز می‌توانند برای تولید سولفات آهن استفاده شوند. در این روش، براده‌های آهن در اسید سولفوریک حل می‌شوند. در این واکنش، آهن موجود در براده‌های آهن به شکل سولفات آهن تبدیل می‌شود.
فرمول واکنش شیمیایی:
Fe + H2SO4 → FeSO4 + H2
این روش یک روش سریع و ساده برای تولید سولفات آهن(II) است.
تولیدکنندگان سولفات آهن(II)
کشورهای آلمان، انگلیس، هند و چین از عمده‌ترین تولیدکنندگان جهانی سولفات آهن(II) هستند. این کشورها دارای معادن آهن و گوگرد غنی هستند که از آنها برای تولید سولفات آهن(II) استفاده می شود.
در ایران نیز سولفات آهن(II) در استان‌های زنجان، اصفهان، قم، تهران و کرمان تولید می‌شود. این استان‌ها دارای معادن آهن و گوگرد هستند و همچنین دارای صنایع شیمیایی هستند که از سولفات آهن(II) استفاده می کنند.
در ایران، سولفات آهن(II) به صورت 7 آبه و 1 آبه تولید می شود. سولفات آهن(II) 7 آبه به صورت بلورهای سبز رنگ است و سولفات آهن(II) 1 آبه به صورت پودر زرد رنگ است.
جدول مشخصات فیزیکی و شیمیایی سولفات آهن(II)
| مشخصه | سولفات آهن(II) |
|---|---|
| فرمول شیمیایی | FeSO4 |
| جرم مولی | 151.91 g/mol |
| ظاهر | جامد بلوری سبز رنگ |
| نقطه ذوب | 100 °C |
| نقطه جوش | 380 °C |
| حلالیت در آب | 138 g/100 mL (20 °C) |
| چگالی | 3.69 g/cm3 |
| pH | 1.8 (محلول 0.1 مولار) |
سولفات آهن(II) هپتاهیدرات یک شکل هیدراته از سولفات آهن(II) است که در آن هفت مولکول آب به هر مولکول سولفات آهن(II) متصل هستند. این ترکیب به صورت جامد بلوری سبز رنگ است و در دمای 60-64 درجه سانتیگراد ذوب می‌شود. حلالیت سولفات آهن(II) هپتاهیدرات در آب بیشتر از سولفات آهن(II) است.
اسامی سولفات آهن(II)
سولفات آهن(II) ترکیب شیمیایی با فرمول FeSO4 است که به رنگ سبز است. این ترکیب کاربردهای مختلفی در صنایع مختلف دارد.
در زبان فارسی، سولفات آهن(II) با نام‌های زیر شناخته می‌شود:
زاج سبز یا زاج ترکی: این نام از نام شهر ترکی “زاجوکا” گرفته شده است که در گذشته از این ترکیب برای تولید رنگ استفاده می‌شده است.
فروس سولفات یا آهن(II) سولفات: این نام بر اساس ظرفیت اکسیداسیون آهن در این ترکیب که +2 است، انتخاب شده است.
آهن(II) سولفات هفت آبه یا فریک سولفات هپاتیدرات: این نام بر اساس تعداد مولکول‌های آبی که به این ترکیب متصل هستند، انتخاب شده است. در حالت عادی، این ترکیب به صورت هپتاهیدرات یافت می‌شود و در هر مولکول آن هفت مولکول آب وجود دارد.
واکنش های مهم سولفات آهن(II)
از جمله واکنش‌های مهم سولفات آهن(II) می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- واکنش با قلیاها: سولفات آهن(II) با قلیاها واکنش می‌دهد و هیدروکسید آهن(II) و سولفات قلیایی تولید می‌کند.
FeSO4 + 2 KOH → Fe(OH)2 + K2SO4
- واکنش با اسیدها: سولفات آهن(II) با اسیدها واکنش می‌دهد و نمک‌های آهن(II) و آب تولید می‌کند.
FeSO4 + H2SO4 → Fe2(SO4)3 + H2O
- واکنش با اکسید کننده‌ها: سولفات آهن(II) با اکسید کننده‌ها واکنش می‌دهد و سولفات آهن(III) تولید می‌کند.
2 FeSO4 + Cl2 → 2 FeCl3 + SO2 + SO42-
- واکنش با گوگرد دی‌اکسید: سولفات آهن(II) با گوگرد دی‌اکسید واکنش می‌دهد و سولفات آهن(III) و سولفید آهن(II) تولید می‌کند.
FeSO4 + SO2 → Fe2(SO4)3 + FeS
همچنین سولفات آهن مانند سایر نمک های آهنی یک عامل کاهنده است. به عنوان مثال، اسید نیتریک را به مونوکسید نیتروژن و کلر را به کلرید کاهش می دهد:
2 FeSO4 + 6 HNO3 → 2 Fe(NO3)2 + 3 NO2 + 2 H2O
2 FeSO4 + Cl2 → 2 FeCl2 + SO24کاربرد شگفت‌انگیز سولفات آهن(II) و ...
سولفات آهن(II) کاربردهای مختلفی در صنایع مختلف دارد. از جمله کاربردهای این ترکیب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
.#1در کشاورزی به عنوان کود آهن استفاده می‌شود:سولفات آهن(II) یک منبع غنی از آهن است که می‌تواند برای تامین نیاز گیاهان به آهن استفاده شود. آهن یک عنصر ضروری برای رشد گیاهان است و کمبود آن می‌تواند باعث زرد شدن برگ‌ها و کاهش رشد گیاه شود. سولفات آهن(II) به راحتی توسط گیاهان جذب می‌شود و می‌تواند به بهبود وضعیت تغذیه گیاهان کمک کند.
.#2در صنعت رنگسازی به عنوان رنگدانه استفاده می‌شود:سولفات آهن(II) یک رنگدانه سبز رنگ است که می‌تواند در صنایع رنگسازی استفاده شود. این رنگدانه در تولید رنگ‌های ساختمانی، رنگ‌های خودرو و رنگ‌های صنعتی کاربرد دارد.
.#3در صنایع شیمیایی به عنوان ماده اولیه برای تولید سایر ترکیبات آهن استفاده می‌شود:سولفات آهن(II) می‌تواند برای تولید سایر ترکیبات آهن مانند اکسید آهن(II)، هیدروکسید آهن(II) و سولفات آهن(III) استفاده شود. این ترکیبات در صنایع مختلف کاربرد دارند.
.#4در صنایع غذایی به عنوان افزودنی غذایی استفاده می‌شود:سولفات آهن(II) به عنوان یک افزودنی غذایی به محصولات غذایی مانند غلات صبحانه، ماست و آب میوه اضافه می‌شود. این افزودنی برای تامین نیاز بدن به آهن استفاده می‌شود.
سولفات آهن(II) کاربردهای دیگری نیز دارد که عبارتند از:
- در تصفیه آب برای حذف آهن و منگنز از آب استفاده می‌شود.
- در پزشکی برای درمان کم خونی فقر آهن استفاده می‌شود.
- در عکاسی برای تولید کاغذهای حساس به نور استفاده می‌شود.
- در نساجی برای رنگرزی پارچه استفاده می‌شود.
سولفات آهن(II) و درمان کم خونی فقر آهن
سولفات آهن(II) به عنوان یک مکمل آهن برای درمان کم خونی فقر آهن استفاده می‌شود. آهن یک ماده معدنی ضروری برای تولید گلبول‌های قرمز خون است. کمبود آهن می‌تواند منجر به کم خونی فقر آهن شود که با علائمی مانند خستگی، ضعف، تنگی نفس و سرگیجه همراه است.
سولفات آهن(II) به راحتی توسط بدن جذب می‌شود و می‌تواند به افزایش سطح آهن در خون کمک کند. این دارو به صورت قرص، کپسول، شربت و قطره خوراکی موجود است.
دوز مصرف سولفات آهن(II) برای درمان کم خونی فقر آهن بر اساس سن، وزن و شدت کم خونی بیمار تعیین می‌شود. معمولاً دوز مصرف این دارو 200 تا 300 میلی‌گرم در روز است.
شرایط نگهداری و بسته بندی سولفات آهن(II)
سولفات آهن(II) باید در مکانی خشک و خنک و دور از رطوبت و نور مستقیم خورشید نگهداری شود. این ترکیب باید در ظروف در بسته و محکم نگهداری شود تا از تماس با هوا و سایر مواد جلوگیری شود.
سولفات آهن(II) به صورت جامد بلوری سبز رنگ است و در آب محلول است. این ترکیب در صورت تماس با پوست و چشم می‌تواند باعث تحریک شود. بنابراین، هنگام کار با سولفات آهن(II) باید از دستکش و عینک ایمنی استفاده شود.
بسته بندی سولفات آهن(II) به صورت کیسه‌های پلی اتیلن، کیسه‌های پلی پروپیلن یا بشکه‌های فلزی است. نوع بسته بندی به مقدار و کاربرد سولفات آهن(II) بستگی دارد.
در اینجا نکاتی برای نگهداری و بسته بندی سولفات آهن(II) آورده شده است:
- سولفات آهن(II) باید در مکانی خشک و خنک با دمای بین 10 تا 25 درجه سانتیگراد نگهداری شود.
- سولفات آهن(II) باید در ظروف در بسته و محکم نگهداری شود تا از تماس با هوا و سایر مواد جلوگیری شود.
- سولفات آهن(II) باید دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگهداری شود.
- در صورت تماس سولفات آهن(II) با پوست یا چشم، بلافاصله ناحیه را با آب فراوان بشویید.
اگر سولفات آهن(II) به شکل محلول است، باید در ظروف در بسته و محکم نگهداری شود و از تماس آن با هوا جلوگیری شود. همچنین، محلول سولفات آهن(II) باید دور از نور مستقیم خورشید نگهداری شود.
مواردایمنی و خطرات سولفات آهن(II)
سولفات آهن(II) یک ترکیب شیمیایی نسبتاً ایمن است، اما در صورت تماس با پوست یا چشم می‌تواند باعث تحریک شود. همچنین، این ترکیب در صورت بلعیده شدن می‌تواند باعث ناراحتی معده شود.
در اینجا نکاتی برای ایمنی در هنگام کار با سولفات آهن(II) آورده شده است:
- همیشه هنگام کار با سولفات آهن(II) از دستکش و عینک ایمنی استفاده کنید.
- در صورت تماس سولفات آهن(II) با پوست یا چشم، بلافاصله ناحیه را با آب فراوان بشویید.
- اگر سولفات آهن(II) را بلعیدید، بلافاصله با مرکز کنترل مسمومیت تماس بگیرید.
- در صورت بروز هرگونه واکنش نامطلوب در هنگام کار با سولفات آهن(II)، بلافاصله اقدامات لازم را انجام دهید.
وضعیت بازار و خرید و فروش سولفات آهن(II)
بازار سولفات آهن(II) یک بازار جهانی است که توسط چندین تولیدکننده بزرگ و خرده فروش تامین می‌شود. این بازار به طور مداوم در حال رشد است و انتظار می‌رود که این روند در سال‌های آینده نیز ادامه داشته باشد.
عوامل مختلفی بر وضعیت بازار سولفات آهن(II) تاثیر می‌گذارند، از جمله:
- تقاضا از سوی صنایع مختلف: سولفات آهن(II) کاربردهای مختلفی در صنایع مختلف دارد، از جمله کشاورزی، رنگسازی، شیمیایی و غذایی. بنابراین، تقاضا از سوی این صنایع بر وضعیت بازار سولفات آهن(II) تاثیر می‌گذارد.
- قیمت مواد اولیه: قیمت مواد اولیه مورد استفاده در تولید سولفات آهن(II)، مانند آهن و گوگرد، بر قیمت این ترکیب تاثیر می‌گذارد.
- شرایط اقتصادی جهانی: شرایط اقتصادی جهانی نیز بر وضعیت بازار سولفات آهن(II) تاثیر می‌گذارد.
در حال حاضر، بازار سولفات آهن(II) در وضعیت نسبتاً پایداری قرار دارد. تقاضا از سوی صنایع مختلف، به ویژه کشاورزی و رنگسازی، در حال رشد است. همچنین، قیمت مواد اولیه مورد استفاده در تولید سولفات آهن(II) در سطح مناسبی قرار دارد.
انتظار می‌رود که این روند در سال‌های آینده نیز ادامه داشته باشد و بازار سولفات آهن(II) همچنان رشد کند.
در ایران، سولفات آهن(II) توسط چندین تولیدکننده داخلی تولید می‌شود. این تولیدکنندگان عمدتاً برای تامین نیاز بازار داخلی فعالیت می‌کنند، اما برخی از آنها نیز محصولات خود را به کشورهای دیگر صادر می‌کنند.
قیمت سولفات آهن(II) در ایران به عوامل مختلفی، از جمله کیفیت محصول، اندازه بسته بندی و محل فروش، بستگی دارد.
جمع‌بندی
عنصر آهن به‌عنوان مهم‌ترین مواد در بین موجودات زنده شناخته شده است و امروزه با کاربردهای فراوان سولفات آهن روبه‌رو هستیم. این ترکیب شیمیایی در صنایع مختلفی کاربرد دارد و همه افراد می‌توانند بر اساس نوع نیاز خود از آن استفاده کنند.
