عرق گیری فرآیندی است که در آن عصاره‌های گیاهان دارویی به دست می‌آید. این عصاره‌ها حاوی ترکیبات فعال گیاه هستند که دارای خواص درمانی می‌باشند. عرقگیری یکی از روش‌های قدیمی و متداول در طب سنتی برای بهره‌برداری از فواید گیاهان دارویی است.
عرقیات گیاهی، فرآورده‌های مهمی هستند که از گیاهان مختلف به دست می‌آیند و از فواید زیادی برای سلامت بدن برخوردارند. عملیات عرق گیری با 2 روش سنتی و صنعتی انجام میشود که در هر 2 روش، گیاهان با جوشاندن و خنک کردن بخاطر حاصل از حرارت، مورد فرایند قرار می‌گیرند.
خرید تجهیزات تقطیر و عرق گیری
برای خرید آنلاین تجهیزات تقطیر و عرق گیری با بهترین قیمت و تضمین کیفیت از بهترین برندهای موجود بازار از فروشگاه معتبر ای‌آز بازدید نمائید.
فهرست مطالب مقاله
عرق گیری از گیاهان دارویی، فرآیندی سنتی و کهن برای استخراج عصاره و خواص مفید آنها به منظور استفاده در طب سنتی و تهیه شربت‌های گیاهی است. این روش نه تنها قدمتی دیرینه دارد، بلکه امروزه نیز به عنوان روشی طبیعی و مؤثر برای حفظ سلامتی و درمان بیماری‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد.
تاریخچه استفاده از عرقیات گیاهی در ایران به گذشته باز می‌گردد و امروزه ارزش این محصولات طبیعی به وضوح قابل مشاهده است. شرایط اقلیمی ایران، بستر مناسبی را برای رشد گونه‌های مختلف گیاهی فراهم کرده و عرق گیری از آنها را سهل نموده است. در حالی که روش‌های سنتی اکنون کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند، دستگاه‌های عرق گیر صنعتی جایگاه بیشتری در تولید عرق و گلاب دارند.
در این نوشته از ای‌آز به آموزش نحوه عرق گیری از انواع گیاهان دارویی با استفاده از دستگاه عرق گیر خانگی و تقطیر صنعتی خواهیم پرداخت و شما را با این صنعت آشنا خواهیم کرد.
عرق گیری از گیاهان دارویی
عرقیات گیاهی به عنوان یکی از مهمترین فرآورده‌های گیاهی با فواید بهداشتی و درمانی، از گذشته تا کنون در فرهنگ‌ها و سنت‌های مختلف جهان جایگاه ویژه‌ای داشته‌اند. این ترکیبات معمولا از گیاهان مختلف استخراج می‌شوند و به دلیل خواص طبیعی و ارزش غذایی‌شان، مورد توجه بسیاری از افراد قرار گرفته‌اند.
در فرایند عرق گیری، 2 روش اصلی به کار می‌رود: روش سنتی و روش صنعتی، در روش سنتی، گیاهان با جوشاندن و خنک کردن بخار ناشی از حرارت، عرق گیری می‌شوند. این روش از دوران‌های گذشته در بسیاری از فرهنگ‌ها به کار گرفته شده است.
اما در دنیای امروز، با پیشرفت تکنولوژی، روش‌های صنعتی برای تولید عرق و فرآوری گیاهان مورد استفاده قرار گرفته‌اند. ایران با دارا بودن شرایط آب و هوایی مناسب و انواع گونه‌های گیاهی، یک بستر مهیا برای رشد و تولید عرقیات مفید را فراهم کرده است.
دستگاه عرق گیر
عرق گیر یک دستگاه استخراج روایح و عصاره‌های گیاهان معطر و دارویی است که به صورت خانگی، صنعتی و نیمه صنعتی طراحی میشود. این دستگاه‌ها با استفاده از مخزن‌های استیل و آلومینیوم قابل تولید هستند و برای خنک کردن بخار از سیستم‌های خنک کننده یا کندانسور استفاده می‌کنند.
کندانسورهای این عرق گیرها معمولا از نوع برقی بوده و دارای یک فن آکسیال هستند که باعث انتقال حرارت به لوله‌های مسی میشود. البته مدل‌های دیگری نیز وجود دارد که از کندانسورهای آبی برای خنک کردن بخار استفاده می‌کنند. این دستگاه‌ها قادر به تولید الکل 60 درصد نیز هستند؛ همچنین دستگاه‌های خاصی برای تولید الکل با غلظت 90 درصد و بیشتر نیز طراحی شده‌اند.
عرق گیرها در ابعاد مختلف قابل ساخت هستند و مخزن‌های قابل حمل آنها امکان جابجایی را فراهم می‌کنند. این دستگاه‌ها با بهره‌گیری از فناوری روز، سرعت استخراج عطر و عصاره از گیاهان را افزایش داده‌اند و قابلیت تولید گلاب را نیز دارا است. از طریق این دستگاه‌ها می‌توان به بهبود درآمد کاربران کمک کرد و به دلیل ساختار استاندارد، می‌توان آنها را بدون افت کیفیت به مدت طولانی استفاده نمود.
روش عرق گیری گیاهان دارویی در خانه
اگر هدف از خرید دستگاه عرق گیری مصارف خانگی باشد ، مناسب ترین دستگاه برای انتخاب دستگاه های تقطیر با کندانسور هوایی برقی است. این نوع دستگاه ها در دو مدل دیگ استیل و دیگ آلومینیمی تولید شده و ظرفیت های متوعی از 10 لیتری تا 200 لیتری دارند. با توجه به حجم گیاهی که میخواهید عرقگیری کنید ، میتوانید ظرفیت متناسب خودتان را تهیه کنید.
در روش سنتی که هنوز هم در بسیاری از کارگا‌ه های کوچک شاهد آن هستیم، دیگ‌های مسی بزرگ را با مخلوطی از آب و گیاه مورد نظر پر کرده و روی آتش قرار می‌دهند. پس از به جوش آمدن آب، بخار تولید شده به وسیله لوله‌های مخصوصی از دیگ خارج شده وارد محیط سردی که معمولا استخر آب سرد است میشود. با عبور بخار از محیط سرد، عمل تقطیر صورت گرفته و بخارهای متصاعد شده تبدیل به عرق گیاهی می‌شوند.
بهتر است قبل از خرید و استفاده از دستگاه های گلاب گیر صنعتی، از عرق گیرهای خانگی استفاده کنید تا تجربه لازم را به دست آورده باشید.
آموزش عرق گیری گیاهان دارویی در صنعت
در صنایع تولیدی عرقیات گیاهی از روش های مختلف برای گرفتن عطر و اسانس گیاهان استفاده می شود اما اساس کار همه این دستگاه ها منطبق با فرآیند تقطیر می باشد. فرآیند تقطیر دارای سه نوع بوده که هر سه این روش ها موجب تخریب دیواره سلول های گیاهی شده و باعث آزاد شدن اسانس و عطر آنها می گردد.
روش های تقطیر عبارتند از:
- روش تقطیر با استفاده از آب
- روش تقطیر با استفاده از بخار
- روش تقطیر با استفاده از آب و بخار
برای بدست آوردن یک عرق با کیفیت باید مراحل عرق گیری را به ترتیب انجام داده و مواردی را نیز رعایت نمود.
اولین کار تهیه گیاه مورد نظر می باشد. تهیه گیاه از مزارع کشت و کشاورزان انجام می گیرد. اما چنانچه برخی گیاهان به شکل خودرو باشند باید آن را از مراکز جمع آوری این گیاهان تهیه نمود.
در مقیاس صنعتی چون مقادیر زیادی از گیاه مورد نیاز برای عرق گیری می باشد لذا دست اندرکاران این صنعت منابع خاص خود را برای تهیه مواد اولیه دارند.
گیاه تهیه شده از منابع معتبر همیشه به همراه مقادیری گیاهان دیگر و گاها خرده های چوب و خارو خاشاک بوده که قبل از انجام عمل عرقی گیری باید پاک و جداسازی این مواد انجام گیرد. زیرا وجود هرگونه مواد جانبی علاوه بر افت کیفیت عرق استحصالی گشته و همچنین امکان آلودگی در عرق را بوجود می آورد.
وقتی گیاه به شکل خالص و بدون هر گونه مواد اضافی آماده شد. مرحله شستشو و تمیزکاری آن از گرد و خاک یا احتمالا خاک که موقع برداشت گیاه روی آن مانده باشد انجام می گیرد. خصوصا گیاهانی که برای عرق گیری از ریشه آنها استفاده می گردد عمل شستشو باید با دقت بیشتری صورت گیرد.
یکی دیگر از مراحل عرق گیری بارگیری گیاه می باشد. در این مرحله مخزن دستگاه عرق گیری را تمیز کاری نمود و گیاه آماده عرق گیری را در مخزن آن بارگیری می کنیم. بعد از پرنمودن یک سوم کل حجم مخزن، به میزان لازم آب به مخزن اضافه نموده درب آن را می بندیم.
این میزان پرنمودن مخزن به این دلیل است که فضای کافی برای بخارات تولید شده وجود داشته و بخارات بتوانند از مخزن خارج شوند. البته یادآوری این نکته اهمیت دارد که چنانچه دستگاه تقطیر ما با بخار کار می کند نیازی به افزودن آب نمی باشد.
بخارات داغ خارج از مخزن عرقگیر که حاوی اسانس و عصاره گیاه می باشد وارد دستگاه خنک کننده یا کندانسور می گردد. این دستگاه بسته به نوع انتخاب آن می تواند از گاز یا آب خنک برای سیستم سرمایشی استفاده نماید. خنک‌سازی نهایی به جلوگیری از رشد میکروارگانیسم‌ها و حفظ کیفیت عرق گیاهی کمک می‌کند.
بخارات خنک شده تبدیل به عرق یا مایع گشته و وارد مخزن ذخیره سازی عرق می شوند. بخش آخر از مراحل عرق گیری که مهمترین آن نیز می باشد بخش بسته بندی و نگهداری عرقیات گیاهی است.
برای نگهداری عرقیات گیاهی باید از ظروف مناسب که می تواند ظروف شیشه ای یا پلاستیکی باکیفیت باشد استفاده می گردد.یک عرق با کیفیت و خوب دارای رنگی شفاف و بدون هر گونه ماده اضافی می باشد. عرقیات گیاهی باید بوی و طعم مناسب همان گیاه استحصالی خود را بدهند.
دقت کنید که هر چه قدر که آب بیشتری به مخزن اضافه کنید، عرق رقیق تری به دست خواهید آورد. با اینکه عرق بیشتری به دست می آورید ولی خلوص آن کمتر خواهد بود.
تفاوت دستگاه عرق گیری خانگی با صنعتی
دستگاه عرق گیری صنعتی دارای تفاوت ها و مزایایی نسبت به عرق گیر خانگی می باشد که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- عدم جوشاندن گل ها و گیاهان (تولید عرق با کیفیت تر)
- جمع آوری جداگانه اسانس (ایجاد منبع درآمد جداگانه)
- امکان انتشار بوی عرق وجود ندارد (ممانعت از هدر رفتن اسانس)
- تولید در حجم بالا
- امکان کسب درآمد بالا
- بدنه تماما استیل (ضد زنگ و قابلیت شستشو و جرم گیری)
- عدم تغییر در طعم و بوی عرق به دلیل استفاده از استیل بهداشتی
- کارکرد تمام اتوماتیک بدون نیاز به تخلیه مداوم گیاه یا پر کردن مداوم مخزن
- امکان تولید 24 ساعته و بدون توقف
کاربردهای عرق‌های گیاهی
خواص درمانی گیاهان دارویی برای همه اثبات شده و از گذشته تاکنون طبیبان و محققان گوناگونی بر روی خواص درمانی و شفابخشی آنها تحقیق کرده اند. از جمله گیاهان دارویی مهم و شناخته شده می توان به بابونه، آویشن، یونجه، کاسنی، پونه، نعناع، مریم گلی و … اشاره کرد که در مهار بیماری های مختلفی مانند سرماخوردگی، دردهای عضلانی، ریفلاکس معده، عفونت های تنفسی و گوارشی، دیابت و … موفق عمل می کنند.
- درمان‌های خانگی: عرق‌های گیاهی مانند نعناع، بابونه، بیدمشک و … برای درمان مشکلات گوارشی، سردرد، استرس و دیگر مشکلات رایج استفاده می‌شوند.
- محصولات آرایشی و بهداشتی: عصاره‌های گیاهی در تولید محصولات آرایشی و بهداشتی مانند کرم‌ها، لوسیون‌ها و شامپوها استفاده می‌شوند.
- صنایع غذایی: برخی عرق‌های گیاهی به عنوان طعم‌دهنده‌ها در صنایع غذایی و نوشیدنی‌ها استفاده می‌شوند.
- عطرسازی: عرق‌های گیاهی مانند گل محمدی در تولید عطرها و اسانس‌ها کاربرد دارند.
جمع بندی نهایی و خلاصه مقاله
در این نوشته به آموزش عرق گیری از گیاهان دارویی به دو روش خانگی و صنعتی پرداخته شد. خواص درمانی و شفابخشی این گیاهان و تقاضای بالای آنها در بازار، امکان کسب درآمد از فروش عرق و اسانس آنها را فراهم آورده است.
دستگاه های تقطیر صنعتی با بدنه تمام استیل و کارکرد تمام اتوماتیک، برای تولید انبوه انواع عرقیات گیاهی مناسب بوده و قابلیت جداسازی اسانس آنها را نیز دارد.
ای‌آز تجهیزات تقطیر و عرق گیری را با بهترین کیفیت به شما مشتریان محترم ارائه می دهد. برای دریافت مشاوره رایگان و سفارش محصول مورد نظر با شماره های درج شده در سایت تماس گرفته تا به کارشناسان ما متصل شوید.
چگونگی عرق گیری از گیاهان دارویی در 8 گام
