اکتانول یک هیدروکربن چرب و آلی است که به حالت آزاد یا استات، بوتیرات و استرهای ایزووالرات تلخ در پرتقال، گریپ فروت، پرتقال شیرین، چای سبز، برگ بنفشه و سایر اسانس ها وجود دارد. این ترکیب یک الکل چرب است و ایزومرهای بسیاری دارد. از آن در تهیه و تولید استرها به منظور استفاده در عطرها و طعم دهنده ها استفاده می شود. استرهای این ترکیب مانند اکتیل استر، به عنوان اسانس های روغنی استفاده می شود. همچنین به منظور بررسی میزان آبدوستی و آبگریزی محصولات دارویی استفاده می شود.
خواص و ویژگی های اکتانول
اکتانول دارای فرمول شیمیایی C8H18O بوده و جرم مولکولی آن 130.23 گرم بر مول است. به صورت مایع بی رنگ و شفاف است. این محصول دارای رایحه مومی و شیرین و تند و طعم آن مانند طعم مرکبات، پوست پرتقال و رز است. چگالی این ماده 0.83 گرم بر سانتیمتر مکعب است. نقطه ذوب آن حدود 16- درجه سانتیگراد و نقطه جوش آن 195 درجه سانتیگراد است.
اکتانول یک ترکیب نا قطبی و در آب نامحلول بوده و وقتی با آب ترکیب می شود، از آنجاییکه چگالی کمتری دارد، روی آن شناور می ماند. در اتانول ۵۰٪ و روغن ها و به مقدار کمی در اسیدها محلول است. ویسکوزیته آن از آب بیشتر و در حدود 7.36 است و بنابراین جریان آن نسبت به آب کندتر است. این ترکیب اشتعال زا بوده اما از آنجاییکه نقطه اشتعال آن 82.5 درجه سانتیگراد است، می توان گفت براحتی آتش نمی گیرد و دمای اشتعال خود به خودی آن، ۲۴۵ درجه سانتیگراد است.
روش تولید اکتانول
همانطور که گفته شد این ترکیب را می توان به طور طبیعی در مرکبات، چای سبز و برگ بنفشه یافت. همچنین می توان آن را به صورت مصنوعی و در مقیاس صنعتی نیز تولید کرد. برای تهیه اکتانول در صنعت از واکنش الیگومریزاسیون اتیلن با استفاده از تری اتیل آلومینیوم و در ادامه آن با واکنش اکسیداسیون آلکیل آلومینیوم تهیه شده، تولید کرد. این مکانیسم با نام مکانیسم سنتز الکل زیگلر نیز شناخته می شود. معادله واکنش تولید اکتانول به صورت زیر است:
Al(C2H5)3 + 9C2H4 → Al(C18H17)3
Al(C18H17)3 + 3O + 3H2O → 3HOC8H17 + Al(OH)3
در نتیجه این واکنش، گستره ای از الکل ها تولید می شود که آن ها را با استفاده از فرآیند تقطیر جدا می کنند.
در یک روش جایگزین دیگر برای تولید این ماده، از فرآیند Kuraray استفاد می شود. در این روش 1،3- بوتادین همزمان با افزودن یک مولکول آب دیمر می شود. این تبدیل توسط کمپلکس های پالادیوم کاتالیز می شود. در نتیجه آن الکل غیر اشباع حاوی پیوند دوگانه، هیدورژنه شده و به ۱-اکتانول تبدیل می شود.
کاربردهای اکتانول
کاربردهای بسیاری برای اکتانول وجود دارد که در ادامه با آن ها آشنا خواهیم شد.
تهیه عطر و ایجاد طعم و مزه
اکتانول را می توان به طور مناسب در عطر گل رز، یاسمن، یاس بنفش، پودینگ توفو شیرین، عسل، شکوفه پرتقال، مرکبات، ریشه ازگیل، ادکلن، سوزن کاج و انواع دیگر استفاده کرد. عطر و بوی این ماده می تواند به خوبی با گل رز، یلانگ یلانگ، ریشه ازگیل، روغن پرتقال و لینالول هماهنگ شود.
آرایشی و بهداشتی
اکتانول عمدتاً در تولید نرم کننده ها، استخراج کننده ها، تثبیت کننده ها و همچنین به عنوان حلال و واسطه ادویه استفاده می شود. در زمینه نرم کننده ها، اکتانول به طور کلی به الکل 2 اتیل اطلاق می شود که یک ماده اولیه حجیم مگاتون است و ارزش بیشتری نسبت به n-اکتانول در صنعت دارد. خود اکتانول نیز به عنوان ماده معطر، در ترکیب با گل رز، نیلوفر و دیگر عطرهای گل برای ساخت عطر صابون استفاده می شود
صنایع غذایی
ازاین محصول برای ایجاد عطر و طعم و به عنوان ادویه های غذایی استفاده می شود و عمدتا برای تهیه طعم نارگیل، آناناس، هلو، شکلات و مرکبات کاربرد دارد. از مقدار بسیار کم این ماده همچنین می تواند در طعم های هلو خوراکی، آناناس، نارگیل، شکلات، مرکبات و طعم های میوه ای در نوشیدنی و آب نبات استفاده شود. همچنین در تهیه ادویه جات و ترشی جات مورد استفاده قرار می گیرد.
اکتانول در صنعت
1-اکتانول را می توان به عنوان ماده خام برای تولید اکتیل آلدهید، اکتانوئیک اسید و استر آن استفاده کرد. این ترکیب به عنوان کاهنده کتون ها در سنتز ترکیبات شیمیایی کاربرد دارد. همچنین از آن در به عنوان حلال، عامل ضد کف و افزودنی روغن روان کننده و سورفکتانت استفاده می شود. از دیگر کاربردهای آن می توان به استفاده از آن به عنوان آنالیزور استاندارد در کروماتوگرافی گازی اشاره کرد.
نکات ایمنی کار با اکتانول
این ترکیب در دسته مواد خورنده و تحریک کننده پوست قرار دارد. همچنین می تواند موجب مسمومیت شود. نقطه اشتعال آن ۸۱ درجه سانتیگراد بوده و در حالت مایع یا بخار اشتعال پذیر است. با مواد اکسید کننده واکنش می دهد و ناسازگار است. در برخورد با پوست و چشم می تواند به شدت موجب سوزش و قرمزی التهاب شود.
همچنین در صورت استنشاق بخارات این ترکیب، دستگاه تنفس تحریک می شود. همچنین بلعیدن آن موجب مسمومیت و آسیب به دستگاه عصبی مرکزی، چشم و پوست می شود. بنابراین لازم است هنگام کار با این ماده نکات ایمنی از جمله استفاده از دستکش، روپوش، عینک و ماسک را رعایت فرمایید و زیر هود با آن کار کنید. در صورت تماس این ماده با بدن موارد زیر را رعایت فرمایید:
- چشم: در برخورد با چشم، موجب تحریک، قرمزی و التهاب می شود. همچنین ممکن است آسیب موقتی به قرنیه وارد کند. در صورت تماس با چشم، اگر لنز در چشم باشد، آن را از چشم خارج کرده و سپس چشم را به مدت ۱۵ دقیقه با آب فراوان بشویید و در صورت لزوم به پزشک مراجعه کنید.
- پوست: ممکن است باعث تحریک خفیف پوست شده و از طریق پوست جذب شود. تماس مکرر آن با پوست موجب چربی زدایی و خشکی آن می شود. در صورت تماس با پوست، محل تماس را با آب و صابون بشویید.
- بلع: در صورت خوردن این ترکیب موجب ایجاد اختلالات دستگاه گوارش شود. قرار گرفتن شدید در معرض این ترکیب و الکل های مشابه اثرات سیستماتیک مختلفی از جمله تحریک دستگاه گوارش، افسردگی، ناهنجاری های قلب، کبد و کلیه را ایجاد می کند. دهان را با آب بشویید و ۲ تا ۴ فنجان شیر یا آب بنوشید و در صورت لزوم به پزشک مراجعه کنید.
- استنشاق: موجب تحریک دستگاه تنفسی می شود. بهتر است از محیط خارج شده و از هوای تازه تنفس کنید. در صورتیکه تنفس مشکل است از اکسیژن استفاده کنید.
شرایط نگهداری اکتانول
برای نگهداری ۱-اکتانول باید درب آن را محکم بسته و به دور از گرما و آتش، مواد اکسید کننده و سایر مواد ناسازگار نگهداری شود. محل نگهداری این ترکیب باید خنک و دارای تهویه مناسب باشد. در صورت احتراق، با استفاده از دی اکسید کربن، مونوکسید کربن و یا کپسول های آتش نشانی آن را خاموش کنید.
اکتانول را ازکجا بخرم؟
شما می توانید مشخصات و قیمت انواع بسته بندی اکتانول را در فروشگاه آنلاین ای آز فعال در حوزه ی فروش مواد شیمیایی و تجهیزات آزمایشگاهی مشاهده بفرمائید . www.eaz.ir