کشت میکروبی چیست؟
کشت میکروبی یکی از روش های مهم در میکروبیولوژی می باشد که در آن با آماده سازی یک محیط کشت مناسب از نظر مواد مغذی میکروب ها، رشد داده می شوند. با استفاده از کشت میکروب ها در یک محیط کشت مناسب، می توان نوع و مقدار آن در یک نمونه آزمایشگاهی تعیین کرد. به عنوان نمونه وقتی یک نمونه ای از گلو برای آزمایش برداشته می شود، از لحاظ وجود میکروارگانیسم های ایجاد کننده استرپتوکوک در یک محیط کشت خاص مورد آزمایش قرار می گیرد.
وقتی یک باکتری خاص شناسایی می شود باید یک محیط کشت خالص برای رشد آن فراهم شود. کشت میکروب ها باید در هود باکتریولوژی، کنار شعله و جایی باشد که هوا در آن جا جریان نداشته باشد تا محیط کشت و رشد باکتری ها توسط میکروب های هوا آلوده نشود.
کاربرد کشت میکروبی
- با انجام آزمایش های میکروسکوپی باکتری ها را نمی توان از هم تشخیص داد بنابراین با کشت نمونه های بالینی و انجام آزمایش های بیوشیمیایی و سرولوژیک می توان شناسایی باکتری ها را انجام داد.
- با شناسایی میکروب یا عاملی که باعث ایجاد بیماری های عفونی شده می توان مقاومت و همچنین حساسیت آن ها را در برابر داروهایی که برای درمان آن ها تجویز می شود را تعیین کرد.
- با کشت میکروب ها و تهیه ی آنتی ژن از آن ها، می توان بیماری های عفونی را در آزمایش های سرمی تشخیص داد.
- با کشت باکتری ها می توان سرم و واکسن از آن ها تهیه کرد.
- همچنین برای ساخت آنتی بیوتیک ها و فرآورده های بیولوژیکی از باکتری ها، آن ها کشت داده می شوند.
لوازم کشت میکروبی
برای برداشت میکروب ها با توجه به نوع محل آن ها از سه وسیله استفاده می شود. یکی از این وسیله ها میله پلاتینی می باشد. انتهای این میله ها پلاتینی با یک سمت آلومینیومی قرار گرفته در عایق می باشد. این انتها می تواند دارای دو شکل باشد. یک شکل از این وسیله به طور میله ی بدون انحنا بوده و برای نمونه های با مقدار کم و کشت عمقی از آن استفاده می شود.
لوب دارای حلقه ۲ تا ۴ میلی متری است می توان مقداری نمونه ی جامد یا قطره ای از نمونه مایع را برداشت. در ساخت این وسیله گاه به جای پلاتین از نیکروم استفاده می شود.
نام دیگر پتری دیش پلاستیکی، پلیت یکبار مصرف پلاستیکی می باشد که در آزمایشگاه های میکروبیولوژی و کشت سلولی استفاده می شود. پتری دیش پلاستیکی ظروف بشقاب مانندی با عمق کم است که دارای درب است. علاوه بر کشت سلولی برای ذخیره کردن و حمل مواد نیز مورد استفاده قرار می گیرند. پلیت یک بار مصرف جهت نگهداری محیط های کشت و کشتهای میکروبی از آن استفاده می شود. این پلیت ها به صورت بسته بندی 30 عددی است که استریل شده با اشعه گاما می باشد. پلیت پلاستیکی در اندازه های ۶ – ۸ – ۱۰ سانتیمتری موجود می باشد.
در کارهای میکروب شناسی لام های مختلفی مورد استفاده قرارمی گیرد. ساده ترین نوع لام از جنس شیشه و صاف است که جهت رنگ آمیزی باکتری ها استفاده می شود.
استفاده از روپوش آزمایشگاهی، دستکش نیتریلی یا دستکش لاتکس، ماسک به همراه عینک آزمایشگاهی در طول کشت میکروبی ضروری است.
شعله
برای این که در محیط کار و آزمایشگاه ها همیشه آلودگی هایی وجود دارد، کشت دادن میکروب ها باید در فاصله ۱۰ تا ۱۵ سانتی متری از شعله انجام شود.
انکوباتور
همان طور که گفته شده کشت باکتری ها باید در شرایط مساعدی از دما، اکسیژن و رطوبت انجام شود. به منظور فراهم کردن این شرایط از دستگاهی به نام انکوباتور استفاده می شود که می توان با ترموستات آن دمای محیط را تنظیم کرده و با قطع و اتصال جریان برق، دمای ثابت را حفظ کرد. درجه حرارت کشت میکروب های بیماری را ۳۵ تا ۳۸ درجه سانتی گراد می باشد، اما گاهی به دمای ۲۲ درجه سانتی گراد برای کشت نیاز است که در این هنگام ملزومات جوی در نظر گرفته می شود.
انواع محیط کشت میکروبی
برای رشد میکروارگانیسم ها به مواد مغذی و مکمل های خاصی نیاز است که محیطی که از لحاظ مواد معدنی و آلی، آب و غذا، اکسیژن، اسیدیته و نوع بستر برای رشد میکروب ها در محیط آزمایشگاه، آماده شود را محیط کشت می گویند. در رشد بعضی از باکتری ها در محیط های کشت، باید مواد دیگری چون ویتامین ها نیز به آن ها اضافه شوند.
محیط کشت می تواند طبیعی و داخل سلول های بدن باشد و یا توسط خود محققان در شرایط آزمایشگاه آماده شود و مصنوعی باشد. یکی از بهترین محیط های کشت، خون می باشد که ملزومات لازم برای رشد میکروب ها چون اکسیژن، دمای مورد نیاز، PH مناسب و مواد مغذی را دارد.
سه نوع محیط کشت با توجه به نوع بستر آن وجود دارد. اولی محیط کشت جامد (آگار) است که دارای آگار بوده و می تواند داخل لوله آزمایش یا ظروفی انجام شود که پلیت نامیده می شود. از این روش برای کشت میکروارگانیسم های گرمادوست (دمای ۵۰ تا ۷۰ درجه سانتی گراد) استفاده می شود. از انواع این محیط کشت نوترینت آگار یا بلاد آگار است.
دومین محیط کشت، مایع (براث) است که آگار نداشته و می تواند در لوله آزمایش یا فلاسک انجام می شود. این محیط کاربرد زیادی دارد. به عنوان مثال رشد مایکوباکتریوم در محیط مایع سریعتر از محیط جامد است. در محیط کشت نیمه جامد که سومین محیط کشت است، محیطی با ۰,۵ درصد یا کمتر از آن از آگار می باشد. این محیط که برای رشد باکتری های میکروآیروفیل مناسب است دارای قوامی شبیه به کاستارد است.
از کجا محیط کشت و لوازم کشت میکروبی را بخرم؟
شما می توانید مشخصات و قیمت انواع محیط کشت و لوازم کشت میکروبی را در فروشگاه اینترنتی ای آز فعال در حوزه ی فروش مواد شیمیایی و تجهیزات آزمایشگاهی مشاهده بفرمائید.
